Urna z prochami prof. Aleksandra Brücknera spocznie na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
Z inicjatywy Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego we wrześniu do Polski zostaną sprowadzone szczątki prof. Aleksandra Brücknera, odkrywcy Kazań świętokrzyskich, wybitnego historyka literatury i kultury polskiej, slawisty, wieloletniego kierownika katedry slawistyki na Uniwersytecie Berlińskim.
Uroczystościom sprowadzenia prochów prof. Aleksandra Bruecknera i jego żony Emmy które odbędą się 29 września 2023 w kolegiacie uniwersyteckiej Św. Anny w Krakowie będą towarzyszyły liczne konferencje naukowe, wystawy, warsztaty i wydarzenia skierowane do młodzieży. Będą się odbywały zarówno w Krakowie jak i w Warszawie, Berlinie i Halle/Jennie.
W Bibliotece Narodowej 30 września zostanie otwarta wystawa Brückner. Średniowiecze odzyskane poświęconej osobie Profesora i zabytkom polskiego piśmiennictwa.
Na wystawie zostaną zaprezentowane oryginał Kazań świętokrzyskich – najstarszego zabytku języka polskiego, oraz dorobek naukowy prof. Brücknera. Wystawie towarzyszyć będzie film opowiadający o Kazaniach, o zasługach naukowych prof. Brücknera oraz odczyt Kazań świętokrzyskich – w wykonaniu Zbigniewa Zapasiewicza. Biblioteka Narodowa obok Ambasady RP w Berlinie, Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Centrum Studiów Polonoznawczych im. Aleksandra Brücknera Uniwersytetu im. Marcina Lutra w Halle i Uniwersytetu im. Fryderyka Schillera w Jenie, Fundacji Panteon Narodowy w Krakowie, Uniwersytetu Humboltów w Berlinie jest partnerem projektu.
Szczegółowy program jest dostępny na stronach Fundacji Polsko Niemieckie Pojednania
Prof. Aleksander Brückner
Aleksander Brückner urodził się 29 stycznia 1856 r. w Tarnopolu. W 1872 r. ukończył gimnazjum we Lwowie a następnie studiował slawistykę na tamtejszym uniwersytecie. W 1881 r. objął stanowisko profesora języków i literatur słowiańskich na Uniwersytecie Berlińskim, gdzie przez 43 lata, do chwili przejścia na emeryturę w 1924 r. kierował katedrą slawistyki.
Po odzyskaniu przez Rzeczpospolitą niepodległości, w dwudziestoleciu międzywojennym prof. Brückner otrzymywał wielokrotnie propozycje powrotu do Polski i objęcia profesury we Lwowie, w Poznaniu, w Warszawie. Zdecydował się jednak pozostać w Berlinie, gdyż uważał, że bardzo ważne i symboliczne jest, aby Polak kierował katedrą slawistyki na Uniwersytecie Berlińskim. Przez całe życie utrzymywał żywe kontakty ze środowiskami naukowymi w kraju.
Prof. Brückner był nie tylko historykiem polskiej literatury i kultury, ale także etnologiem, edytorem, językoznawcą, paremiologiem (badał sens i pochodzenie przysłów) oraz znawcą literatur słowiańskich, zajmował się wierzeniami i obyczajami Słowian. Był także znakomitym archiwistą.
Za jego najcenniejszą zdobycz uchodzą Kazania świętokrzyskie (przechowywane obecnie w Bibliotece Narodowej Warszawie), uznawane za najstarszy dokument prozatorski stworzony w języku polskim (datowany na koniec XIII w. lub na XIV stulecie). Brückner znalazł je w 1890 r. w Cesarskiej Bibliotece Publicznej w Petersburgu w oprawie kodeksu zawierającego Dzieje Apostolskie i Apokalipsę.
Jego spuścizna obejmuje ponad 1500 pozycji, w tym liczne recenzje i ważne rozprawy publikowane w wydawnictwach zbiorowych i encyklopedycznych, ale także dzieła monumentalne, z których korzysta się po dziś dzień. Niektóre z nich w znaczący sposób zmieniły spojrzenie na literaturę np. Dzieje literatury polskiej w zarysie (1903), Starożytna Litwa. Ludy i bogi. Szkice historyczne i mitologiczne (1904), Dzieje języka polskiego (1906), Zasady etymologii słowiańskiej (1917), Historia literatury rosyjskiej (wyd. pol. 1922), Słownik etymologiczny języka polskiego (1926–1927), Dzieje kultury polskiej (1930–1932), Encyklopedia staropolska (1937–1939).
Aleksander Brückner zmarł 24 maja 1939 r. w Berlinie. Jego przyjaciele i najbliżsi a także polska ambasada w Berlinie zabiegali u wdowy i jej krewnych o zgodę na pogrzeb w Polsce. Niestety zgody takiej nie uzyskano. Pogrzeb odbył się w dniu 30 maja 1939 r. w Berlinie. W skromnej uroczystości brał udział między innymi ambasador RP w Berlinie Józef Lipski. Urna z prochami spoczęła w grobie na berlińskim cmentarzu Tempelhoff (Germaniastrasse). Rok po śmierci Brücknera zmarła jego żona Emma, której urna została pochowana w jego grobie. Dzięki staraniom slawistów polskich i niemieckich w 1959 r. obie urny zostały przeniesione na cmentarz miejski Tempelhofer Parkfriedhof w dzielnicy Neuköln, gdzie spoczywają do dziś. Cmentarz ten zostanie całkowicie zamknięty do 2027 r., w związku z czym mogile tej grozi likwidacja.