Zmarła profesor Alina Kowalczykowa (1936–2022)
W wieku 86 lat zmarła wybitna historyczka literatury, profesor Alina Kowalczykowa. Była autorką książek o twórczości Juliusza Słowackiego, Stefana Żeromskiego i Antoniego Słonimskiego. Do jej najświetniejszych osiągnięć literaturoznawczych należy tom szkiców Romantyczni szaleńcy oraz opracowanie Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939. Była ponadto edytorką utworów Słowackiego i Słonimskiego, a także Juliana Tuwima i Aleksandra Wata.
Urodziła się w Warszawie 19 lutego 1936 roku. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, najpierw fizykę, a potem polonistykę. W 1957 roku podjęła pracę w Pracowni Bibliografii Retrospektywnej Instytutu Badań Literackich PAN. Jako autorka zadebiutowała w roku 1959 na łamach „Przeglądu Humanistycznego”. Odbyła studia doktoranckie w IBL. W 1966 roku obroniła napisaną pod kierunkiem profesora Kazimierza Wyki rozprawę doktorską Rozwój twórczości lirycznej Antoniego Słonimskiego w latach 1918–1935. W tym czasie nawiązała bliską współpracę z „Pamiętnikiem Literackim”. Od 1973 roku pracowała w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach ( została stamtąd zwolniona w roku 1982 w ramach represji politycznych). W 1976 roku uzyskała habilitację w IBL za pracę Romantyczni szaleńcy, wydaną rok później nakładem Państwowego Wydawnictwa Naukowego. Od 1982 roku wykładała na Uniwersytecie Łódzkim. W roku 1991 przyznano jej tytuł profesora.
W swoich badaniach skupiała się na epoce romantyzmu oraz dwudziestoleciu międzywojennym. W 1978 roku wydała, wznawiane potem, Programy i spory literackie w dwudziestoleciu 1918–1939, natomiast w 1981 – zbiór esejów Siedmiu bohaterów romantycznych. Do tego trzeba dodać książki Warszawa romantyczna (1987) i Czym był romantyzm? (1990), a także studium Piłsudski i tradycja (1991) oraz monografię poświęconą życiu i twórczości Juliusza Słowackiego (1994), wreszcie Świadectwo autoportretu (2008). W latach dziewięćdziesiątych XX wieku napisała przeznaczony dla szkół średnich podręcznik zatytułowany Romantyzm, a także (razem z Józefem Bachórzem) Słownik literatury polskiej XIX wieku. Rozprawy literaturoznawcze publikowała m.in. w „Twórczości”, „Tekstach”, „Więzi” i w „Ruchu Literackim”.
Była redaktorką i współredaktorką wielu ważnych antologii, z których korzystały i korzystają kolejne pokolenia studentów filologii, m.in.: Manifesty romantyzmu 1790–1830, Ciemne drogi szaleństwa, Romantycy i rewolucja, Pejzaż romantyczny, ale również Zabawy skamandrytów i Zaczynając od Miłosza.
Alina Kowalczykowa była członkinią Komitetu Nauk o Literaturze PAN , a także Polskiego PEN Clubu. W roku 2018 Uniwersytet w Białymstoku przyznał jej doktorat honoris causa.