Adam Ważyk - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

Adam Ważyk

Dzisiaj 110 rocznica urodzin Adama Ważyka, poety, teoretyka poezji, tłumacza literatury łacińskiej, rosyjskiej i francuskiej.

Urodził się w Warszawie, tutaj ukończył gimnazjum, studiował prawo i matematykę, ale jako poeta związał się z Awangardą Krakowską i wydawanym przez Tadeusza Peipera czasopismem „Zwrotnica”. Publikował także w wydawanym w Lublinie piśmie „Reflektor”. W 1924 zadebiutował zbiorem wierszy Semafory, w roku 1926 ogłosił tomik poezji Oczy i usta. W okresie dwudziestolecia międzywojennego wydał  zbiór opowiadań Człowiek w burym ubraniu oraz powieści Latarnie świecą w KarpowieMity rodzinne. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się najpierw we Lwowie, potem w Kujbyszewie. Do kraju wrócił w 1944 jako oficer polityczny I Armii Wojska Polskiego i autor żołnierskiej pieśni Spoza gór i rzek. W latach 1950–1954 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Twórczość”, przeniesionego z Krakowa do Warszawy. W 1954 na łamach „Nowej Kultury” opublikował Poemat dla dorosłych, jeden z najważniejszych tekstów będących krytyką stalinizmu, który rychło doczekał się wielu przekładów na języki obce. W roku 1957 wystąpił z PZPR, w marcu 1964 podpisał się pod tzw. Listem 34 pisarzy i naukowców w obronie wolności słowa, a w styczniu 1976 pod Memoriałem 101 przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji PRL.

Był nie tylko poetą (wydane po wojnie tomy wierszy Wagon czy Zdarzenia), ale także powieściopisarzem (Epizod), dramaturgiem (Stary dworek, Bankierzy ruin, Planetarium), scenarzystą filmowym (Niedaleko Warszawy), autorem książek eseistycznych, takich jak: Gry i doświadczenie, Kwestia gustu czy Cudowny kantorek, a także literaturoznawczych w rodzaju: Mickiewicz i wersyfikacja narodowa oraz Przemiany Słowackiego. Swoje związki z literacką awangardą międzywojnia opisał w książce z 1976 roku Dziwna historia awangardy, opatrzonej wyborem najlepszych wierszy od Tytusa Czyżewskiego do Jerzego Zagórskiego. Pozostawił po sobie ogromny dorobek przekładowy. Tłumaczył z kilku języków: Horacego, Nervala, Apollinaire’a, Malrauxa, Cendrarsa, Majakowskiego, a także poemat Puszkina Eugeniusz Oniegin. Ogłosił kilka antologii poetyckich w swoich przekładach, m.in. Od Rimbauda do Eluarda czy Surrealizm. Teoria i  praktyka literacka.

W zbiorach Biblioteki Narodowej znajduje się rękopis w dwu brulionach jego książki z zakresu wersyfikacji Amfion. Rozważania nad wierszem polskim (ukazała się drukiem w roku 1983), notatki z lektur, notatki do planowanego wyboru wierszy, ponadto około stu kart z rękopisami i maszynopisami wierszy takich, jak: Pamflet na Krakowskie Przedmieście w marcu 1955, Lud wejdzie do śródmieścia, To co chciałem, a czego nie zdążyłem powiedzieć, Z daleka z bliska. Ponadto kopie maszynopisów wierszy odnalezionych po śmierci poety przez jego spadkobierców, w tym To będzie jak.

Zmarł w wieku 77 lat 13 sierpnia 1982 roku, pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności