Funkcjonowanie bibliotek publicznych i naukowych do 9 kwietnia. Rekomendacje Biblioteki Narodowej - Aktualności - Biblioteka Narodowa

Użytkownicy biblioteki, jak i wszyscy jej pracownicy zobowiązani są do zasłaniania nosa i ust tylko maseczką, niezależnie od przestrzeni, w jakiej przebywają. 

Decyzję o otwarciu lub zamknięciu wypożyczalni i czytelni podejmuje dyrektor biblioteki. Przy podejmowaniu decyzji należy wziąć pod uwagę warunki lokalowe, czas przebywania osób w czytelniach oraz lokalną sytuację epidemiczną (w gminie, powiecie i województwie). Ważne jest również by podjęte środki profilaktyczne zapewniły bezpieczeństwo zarówno wszystkich pracowników biblioteki, jak i czytelników. Dyrektor lub kierownik biblioteki może wprowadzić dodatkowe warunki korzystania z biblioteki przez użytkowników zgodnie z jego uprawnieniami dotyczącymi kierowania instytucją lub pełnomocnictw, jeśli biblioteka nie ma osobowości prawnej.

W związku z powyższym BN rekomenduje bibliotekom prowadzenie udostępniania zbiorów przede wszystkim poprzez wypożyczanie do domu, zaś w czytelniach tam, gdzie jest to możliwe i uzasadnione.

Zarówno wypożyczalnie, jak i czytelnie muszą spełniać warunek przebywania jednocześnie nie więcej niż 1 osoby na 15 m² powierzchni pomieszczenia, nie licząc bibliotekarzy. Biblioteka musi przed wejściem do budynku zamieścić informację o dopuszczalnym limicie czytelników przebywających w bibliotece, najlepiej osobno dla wypożyczalni i czytelni. Aby uniknąć przekroczenia limitu osób zaleca się prowadzenie rezerwacji miejsc w czytelniach oraz umawianie godzin odbioru książek w wypożyczalniach. Jeśli jest to niemożliwe należy przed wejściem do budynku umieścić informację o wykorzystaniu limitu, jeśli to nastąpi. W miejscowościach, w których utrzymuje się wysoka liczba zakażeń oraz w bibliotekach, w których warunki lokalowe nie pozwalają na utrzymanie dystansu społecznego zaleca się udostępnianie tylko na zewnątrz.

Biblioteka Narodowa rekomenduje ponadto udostępnianie zbiorów i ich zwrot za pośrednictwem książkomatów, usługi „Książka na telefon” i w innych formach bezkontaktowych.

Biblioteka Narodowa zachęca do takiej organizacji pracy, aby jak najwięcej pracowników mogło pracować zdalnie. Pracownicy konieczni do podtrzymania funkcjonowania biblioteki (np. pracownicy obsługi i ochrony) powinni pracować stacjonarnie zachowując zasady rygoru sanitarnego.

Biblioteka Narodowa rekomenduje bibliotekom innych typów wprowadzenie podobnych rozwiązań.

PRZYPOMNIENIE OGÓLNYCH REKOMENDACJI DLA BIBLIOTEK

Udostępnianie zbiorów

Podczas pobytu w bibliotece obowiązkowe jest dla użytkowników i bibliotekarzy zakrywanie nosa i ust poprzez użycie maseczek oraz dezynfekowanie rąk przed wejściem do budynku. Zaleca się ustawienie przesłony ochronnej (np. z pleksi) w punkcie kontaktu (np. na ladzie bibliotecznej) użytkownika z bibliotekarzem. Po przyjęciu zwracanych książek od użytkownika należy każdorazowo zdezynfekować blat, na którym leżały książki. Obowiązkowe jest zachowanie dystansu co najmniej 1,5 m między osobami przebywającymi w bibliotece.

W wypożyczalni, czytelniach i innych pomieszczeniach biblioteki obowiązkowe jest zapewnienie minimum 15 m² powierzchni na jedną osobę, z wyłączeniem bibliotekarzy.

Biblioteka Narodowa rekomenduje wprowadzenie przerw w trakcie otwarcia biblioteki obejmujących wietrzenie pomieszczeń, dezynfekcję blatów, podłóg i klamek oraz częstsze mycie podłóg. Ponadto rekomenduje dezynfekcję stanowisk komputerowych i innych elementów peryferyjnych komputera po każdym czytelniku, a także samoobsługowych skanerów czy urządzeń wielofunkcyjnych zgodnie z instrukcjami od producenta.

Biblioteka Narodowa rekomenduje podjęcie dodatkowych działań na rzecz użytkowników:

• wprowadzenie większego limitu wypożyczanych egzemplarzy,
• przedłużenie okresu wypożyczenia,
• wstrzymanie naliczania kar za nieterminowe zwroty do czasu zakończenia epidemii,
• stałego zachęcania do korzystania z zasobów cyfrowych darmowych i komercyjnych,
• utrzymywania dogodnych godzin otwarcia.

Biblioteka Narodowa zachęca biblioteki do utrzymywania i rozwijania kontaktu z czytelnikami poprzez internet (strona www biblioteki, media społecznościowe, komunikatory) oraz telefon. BN zwraca uwagę, że inicjatywa kontaktu ze stałymi czytelnikami może wychodzić od pracowników bibliotek.

Wolny dostęp do księgozbioru

Wirus dość krótko utrzymuje się na papierze i kartonie. Jeśli nie ma lokalnie znaczącego wzrostu zachorowań i zostaną zachowane zasady reżimu sanitarnego – w tym konieczność zakrycia maseczką ust i nosa, dezynfekcji rąk przez czytelników przed podejściem do regałów oraz zachowania zasady dystansu społecznego – można zezwolić na wolny dostęp do księgozbioru. Jeżeli zostaną spełnione zasady reżimu sanitarnego nie trzeba poddawać książek z wolnego dostępu kwarantannie, chyba że czytelnik będzie przejawiał objawy choroby.

Odmiennie należy czynić z książkami, które zostały wypożyczone do domu. O ile bibliotekarz ma gwarancję dezynfekcji rąk przez czytelnika dotykającego książki z wolnego dostępu (obowiązek dezynfekcji rąk przy wejściu do biblioteki) o tyle nie wie, kto dotykał książek wypożyczonych do domu. Zatem okres 3 dni kwarantanny książek wypożyczanych do domu jest zalecany.

Do czasu wygaśnięcia pandemii Biblioteka Narodowa rekomenduje rezygnację z prenumeraty dzienników i tygodników papierowych oraz zaleca ich prenumeratę cyfrową.

Dostęp do zbiorów on-line

Biblioteka Narodowa rekomenduje zachęcanie użytkowników do korzystania z dostępnych zasobów on-line: bezpłatnej biblioteki cyfrowej POLONA i innych bibliotek cyfrowych, baz danych, udzielanie dostępów do komercyjnych zasobów cyfrowych. Biblioteka Narodowa zachęca również do informowania czytelników o możliwości skorzystania z nieodpłatnej usługi „Digitalizacja na życzenie”.

Wypożyczenia międzybiblioteczne

Biblioteka Narodowa nie rekomenduje prowadzenia tradycyjnych wypożyczeń międzybibliotecznych. Rekomendowane jest udostępnienie terminala z dostępem do systemu wypożyczeń międzybibliotecznych Academica. Usługa dla bibliotek i czytelników jest nieodpłatna. Szczegóły uruchomienia usługi.

Kwarantanna dla zbiorów

Biblioteka Narodowa bez zmian rekomenduje poddawanie kwarantannie zbiorów zwracanych przez użytkowników do biblioteki przez 3 dni. Należy pamiętać, że choć książki są papierowe, to ich okładki, np. lakierowane, są wykonane z tworzyw sztucznych i wirus na ich powierzchni pozostaje znacznie dłużej niż na papierze. W związku z tym wirus na okładce książki przetrwa tak długo, jak na powierzchniach plastikowych.

Przyjęte książki powinny zostać odłożone na okres 3 dni do skrzyni, pudła, torby lub na wydzielone półki w magazynie, innym pomieszczeniu bądź regale. Odizolowane egzemplarze należy oznaczyć datą zwrotu i wyłączyć z wypożyczania do czasu zakończenia kwarantanny, po tym okresie włączyć do użytkowania. Należy pamiętać o założeniu rękawiczek. Nie wymaga się osobnych pomieszczeń na kwarantannę, ponieważ wirus nie przenosi się samodzielnie.

Egzemplarzy zwracanych do biblioteki nie wolno dezynfekować preparatami dezynfekcyjnymi. Nie należy stosować ozonu do dezynfekcji książek ze względu na szkodliwe dla materiałów celulozowych właściwości utleniające. Nie należy naświetlać książek lampami UV z uwagi na to, iż światło to ma szkodliwy wpływ na materiały, z których wykonane są książki.

Przypominamy, że po przyjęciu książek od użytkownika należy każdorazowo zdezynfekować blat, na którym leżały.

Organizacja imprez, spotkań i zebrań

Biblioteka Narodowa rekomenduje bibliotekom organizowanie wydarzeń i spotkań służbowych wyłącznie w formie on-line.

Pomoc dla bibliotekarzy

Przypominamy, że Biblioteka Narodowa uruchomiła poradnię, w której można uzyskać odpowiedzi na pytania dotyczące działalności bibliotek w związku z sytuacją spowodowaną pandemią wirusa. Zachęcamy bibliotekarzy do zapoznania się z listą już udzielonych odpowiedzi. Nowe pytania prosimy przesyłać na adres: poradnia@bn.org.pl. Zachęcamy jednocześnie do zapisania się do newsletter „Poradnik i Biuletyn BN dla bibliotekarzy”. Prosimy o kontakt pod adresem biuletyn@bn.org.pl. Bieżące komunikaty dotyczące funkcjonowania bibliotek w czasie epidemii ukazują się na stronie głównej Biblioteki Narodowej.

Ogólne zasady bezpieczeństwa dla wszystkich typów bibliotek

Należy stosować środki indywidualnej ochrony oraz przestrzegać podstawowych zasad:

• ograniczanie lub wyeliminowanie bezpośrednich kontaktów ze współpracownikami, użytkownikami i innymi osobami przychodzącymi do biblioteki na rzecz kontaktu e-mailowego, telefonicznego lub poprzez inne komunikatory. Zalecana jest praca zdalna lub przychodzenie pracowników w różne dni tygodnia, aby w tym samym pomieszczeniu jednocześnie przebywał jeden pracownik. Należy pamiętać, że duża część zakażonych przechodzi infekcję bezobjawowo i nieświadomie może zakażać innych. Brak kontaktu bezpośredniego jest najlepszym środkiem ochrony,
• regularne wietrzenie pomieszczeń, najlepiej stałe trzymanie otwartego lub uchylonego okna w pomieszczeniach pracowniczych i wspólnych, zwłaszcza w toaletach i korytarzach,
• zasłanianie ust i nosa maseczką,
• prawidłowe mycie rąk wodą z mydłem przez minimum 30 sekund,
• dezynfekowanie rąk,
• unikanie dotykania twarzy (oczu, nosa, ust),
• zachowanie bezpiecznej odległości 1,5 m od innych osób,
• zwrócenie się o pomoc medyczną (najpierw telefonicznie) w przypadku zauważenia u siebie objawów choroby o charakterze wirusowym (gorączka, kaszel, trudności w oddychaniu).

Pracownicy bibliotek powinni bezwzględnie stosować się do zasad profilaktycznych przedstawianych i aktualizowanych przez Główny Inspektorat Sanitarny i Ministerstwo Zdrowia. W sytuacji stwierdzenia zakażenia koronawirusem należy wdrożyć procedury przewidziane przez GIS.