Giedroyc – Janta. Korespondencja - promocja książki
g. 14.00, Pałac Rzeczypospolitej
Biblioteka Narodowa serdecznie zaprasza na promocję książki: Jerzy Giedroyc – Aleksander Janta-Połczyński. Korespondencja 1947–1974 w opracowaniu Pawła Kądzieli. Spotkanie, w którym udział weźmie Jacek Krawczyk z Instytutu Literackiego „Kultura" oraz autor opracowania Paweł Kądziela odbędzie się we wtorek, 19 maja 2009 roku o godz. 14.00 w Sali Rycerskiej Pałacu Rzeczypospolitej (pl. Krasińskich) w Warszawie. Spotkanie jest otwarte dla szerokiej publiczności.
Autorzy listów wywodzili się ze środowisk ziemiańskich i należeli do tego samego pokolenia, urodzonych przed wybuchem I wojny światowej. Gdy rozpoczęli korespondencję, Jerzy Giedroyc mieszkał w Maisons-Laffitte, a Aleksander Janta-Połczyński w Stanach Zjednoczonych.
Edycja obejmuje wszystkie 402 odnalezione listy. Jedna czwarta z nich – z lat 1948?1949 ? dotyczy publikacji w „Kulturze" reportażu Janty Wracam z Polski i kontrowersji, jakie wywołał na emigracji. W liście do Janty z 2 III 1949 r. pisał Giedroyc: Wydaje mi się, że już czas najwyższy zacząć robić jakąś linię podziału sensowną na tej emigracji i zacząć się jej trzymać, a nie ulegać terrorowi dawnych autorytetów. Książka Pana była doskonałym probierzem dla wykrycia niezależności myśli czy myślenia w ogóle, a dętą frazeologią. Giedroyc kreślił zasady linii „Kultury", tym wartościom pozostał wierny przez cały okres wydawania pisma. „Sprawa" Janty stała się okazją do wykrystalizowania się polityki zespołu „Kultury" wobec Kraju i emigracji. Sporo miejsca w korespondencji zajmuje wątek pozostania na emigracji Czesława Miłosza w 1951 r. oraz sprawa Skarbów Wawelskich wywiezionych do Kanady podczas II wojny światowej. Aleksander Janta zabiegał o utworzenie specjalnego funduszu, który miał wesprzeć fachową inwentaryzację zbiorów. Publikacja zawiera też pełen dramatycznych napięć wątek bardziej prywatny – korespondencja ta jest też dialogiem pisarza z Redaktorem. Aleksander Janta – energiczny działacz kulturalny, dziennikarz, publicysta – był jednocześnie wrażliwym poetą, autorem sztuk scenicznych, opowiadań. Co jakiś czas posyłał do „Kultury" swe świeżo napisane utwory z nadzieją, że zostaną opublikowane. I tu napotykał trudności. Jerzy Giedroyc odkładał druk, wyznaczał odległe terminy, których potem nie dotrzymywał, tłumacząc się oficjalnie „zalewem materiałów".
Przez wiele lat Aleksander Janta był przedstawicielem „Kultury" w Stanach Zjednoczonych, zabiegał o dotacje na poszczególne numery pisma, zdobywał prenumeratorów, rozprowadzał wydawnictwa Instytutu Literackiego, prowadził akcje informacyjno-propagandowe na rzecz „Kultury". Podstawę publikacji stanowią listy Aleksandra Janty-Połczyńskiego, przechowywane w Instytucie Literackim w Maisons-Laffitte, oraz listy Jerzego Giedroycia przekazane przez Walentynę Jantową wraz z całym archiwum męża Bibliotece Narodowej (Zakład Rękopisów).
Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami archiwalnymi ze zbiorów Biblioteki Narodowej oraz Instytutu Literackiego w Paryżu. Wstęp i liczne przypisy wprowadzają czytelnika w zawiłości epoki, w której korespondencja była prowadzona.