Wespazjan Kochowski - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

Wespazjan Kochowski

6 czerwca 1700 r. w Krakowie zmarł Wespazjan Kochowski, jeden z najwybitniejszych twórców poezji baroku, czołowy przedstawiciel literatury sarmackiej, autor takich dzieł, jak Niepróżnujące próżnowanie oraz Psalmodia polska.

Urodził się w 1633 r. na Sandomierszczyźnie. W roku 1651 walczył pod Beresteczkiem
Do 1660 był żołnierzem służącym pod komendą Stefana Czarnieckiego, bił się z Kozakami, Węgrami i Szwedami. Po podpisaniu pokoju w Oliwie osiadł w Małopolsce. W 1666 r. wziął udział w rokoszu Lubomirskiego i w bitwie pod Mątwami nad Notecią. Był urzędnikiem u Michała Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego. Jako tzw. historiographus privilegiatus (historyk uprzywilejowany) wziął udział w odsieczy wiedeńskiej w 1683. Opisał ją w dziele pisanym po łacinie Commentarius belli adversum Turcas ad Viennam oraz w diariuszu poetyckim Dzieło Boskie, albo Pieśni Wiednia wybawionego, utworach opublikowanych w roku 1684.

Pierwsze teksty literackie ogłosił już w 1668. Były to poematy Kamień świadectwa wielkiego w Koronie Polskiej senatora niewinności oraz Różaniec Najświętszej Panny Maryjej. Pierwszy z jego najbardziej znanych utworów zatytułowany Niepróżnujące próżnowanie ojczystym rymem na Liryka i Epigramata polskie rozdzielone i wydane z roku 1674 to dzieło składające się z wierszy publicystycznych, religijnych i miłosnych, a także wierszy o tematyce historycznej. Dwa lata później powstały dwa cykle wierszy maryjnych Ogród Panieński oraz poematów medytacyjnych Chrystus cierpiący, które drukiem ukazały się w roku 1681. Potem Kochowski zajął się pisaniem Roczników (Annalium Poloniae), w których opisał czasy panowania Jana Kazimierza i Michała Wiśniowieckiego, a z których miał w przyszłości skorzystać Henryk Sienkiewicz pisząc Trylogię. Pod koniec życia Kochowski stworzył swoje najsłynniejsze dzieło zatytułowane Trybut należyty wdzięczności wszystkiego dobrego Dawcy, Panu i Bogu, albo Psalmodia polska, za dobrodziejstwa Boskie dziękująca. Przez jedną najbliższą kreaturę R.P. 1693 napisana. Dzieło to ukazało się w Częstochowie w roku 1695. Składa się na nie trzydzieści sześć psalmów, którym przyświecają tradycje poezji polskiego baroku: literatury metafizycznej oraz szlacheckiej historiozofii. Jak twierdzi Czesław Hernas, w swojej fundamentalnej monografii tej epoki, Kochowski dał tu: „poetycki wykład sarmackiej antropologii, sumę dociekań i doświadczeń o sobie samym i o własnym narodzie, a surowy ton psalmisty dopomagał mu zawrzeć w tej spowiedzi myśli trudne, gorzkie i gniewne wyznania”.
W Bibliotece Narodowej przechowywane są rękopisy utworów z 1676 roku Ogrodu PanieńskiegoChrystusa cierpiącego. Ten pierwszy to przykład stricte barokowej konstrukcji. Z tysiąca sześciuset dystychów ułożony został „ogród religijnej kontemplacji”, „leksykon metaforyki maryjnej”. Ten drugi to napisane pięciozgłoskowcem rozważania na temat Męki Pańskiej, oparte na Ewangelii oraz apokryfach.

Zobacz rękopisy Wespazjana Kochowskiego w Polonie

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności

Zwierzętopismo albo historia naturalna dla dzieci i młodzieży

czytaj więcej o Zwierzętopismo albo historia naturalna dla dzieci i młodzieży

Nowe czytelnie Biblioteki Narodowej półfinalistą konkursu Lider Dostępności 2024

czytaj więcej o Nowe czytelnie Biblioteki Narodowej półfinalistą konkursu Lider Dostępności 2024

10. Nagroda Architektoniczna Prezydenta Warszawy

czytaj więcej o 10. Nagroda Architektoniczna Prezydenta Warszawy