FRANCISZEK KARPIŃSKI
Urodził się 4 października 1741 r. w Hołoskowie, uczył się w gimnazjum jezuickim w Stanisławowie, studiował na uniwersytecie we Lwowie, a także w Wiedniu. Pracował jako nauczyciel w dworach magnackich. W roku 1783 osiadł w Warszawie, gdzie zarządzał biblioteką Czartoryskich. Był już wtedy autorem tomu poezji Zabawki wierszem i przykłady obyczajne. Był uczestnikiem słynnych obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Rozczarowany stolicą przeniósł się na prowincję. W latach 1785–1818 mieszkał na dworze rodziny Branickich w Białymstoku. Tutaj napisał słynne utwory: Pieśń poranna (Kiedy ranne wstają zorze), Pieśń wieczorna (Wszystkie nasze dzienne sprawy) czy Pieśń o Narodzeniu Pańskim znana bardziej jako Bóg się rodzi, moc truchleje. Zawierający te teksty tom Pieśni nabożne ukazał się w roku 1792 nakładem klasztoru ojców Bazylianów w Supraślu.
Ponadto Franciszek Karpiński pisał sielanki, wiersze miłosne, a także utwory patriotyczne, takie jak Pieśni dziada sokalskiego czy Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta ostatniego polskiego króla z domu Jagiełłów oraz Pieśń na dzień Trzeci Maja, szczęśliwie doszłej konstytucji kraju. Jest autorem tragedii Bogusław IV i komedii Czynsz, a także rozprawy z zakresu poetyki O wymowie w prozie albo w wierszu z roku 1782. Przełożył na nowo Psałterz Dawidów, bowiem był złego zdania o tłumaczeniu Jana Kochanowskiego, a także Ogrody Jacquesa Delille’a, którym to utworem inspirowali się w swojej twórczości Stanisław Trembecki oraz Kajetan Koźmian.
W roku 1818 kupił wieś Chorowszczyzna, gdzie mieszkał aż do śmierci. Zgodnie z wolą, pochowany został na cmentarzy przy kościele w Łyskowie. Grób ma formę wiejskiej chałupy, na której oprócz imienia i nazwiska poety, zamieszczono napis: „Oto mój dom ubogi”. Właśnie w Chorowszczyźnie w roku 1822 roku ukończył pracę nad pamiętnikiem, pisanym od 1801, a wydanym w 1844 roku w Poznaniu i w 1849 we Lwowie, pod tytułem Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem. W Zakładzie Rękopisów Biblioteki Narodowej przechowywane są odpisy tego utworu w dwu osobnych brulionach.
A w POLONIE: Franciszek Karpiński. Dziesięć pieśni nabożnych z nutami (oraz z portretem autora)