Stefan Chwin kończy siedemdziesiąt pięć lat - Aktualności - Biblioteka Narodowa

Zanim w 1995 roku ukazał się Hanemann – powieść o Gdańsku, którego już nie ma, bowiem o losie tego miasta przesądziła II wojna światowa, Chwin w roku 1991 opublikował (opatrzoną wstępem Jana Błońskiego) eseistyczną opowieść o Gdańsku swojego dzieciństwa zatytułowaną Krótka historia pewnego żartu. Jeszcze wcześniej wydał dwie powieści fantastyczne: Ludzie-skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach archipelagu San Juan de la Cruz oraz Człowiek-litera. Przygody Aleksandra Umwelta podczas akcji specjalnej w Górach Santa Cruz. Tyle tylko, że obydwie te książki z lat 1986–1988 sygnował pseudonimem Max Lars. Obydwie powieści też zilustrował. Co ciekawe, pisarz jest absolwentem Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni i dysponuje znakomitymi umiejętnościami graficznymi.

Stefan Chwin urodził się 11 kwietnia 1949 roku w Gdańsku. Jego ojciec pochodził z Wilna, a matka z Warszawy. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim. Jest wychowankiem Marii Janion, pod kierunkiem której napisał pracę magisterską oraz doktorską. Po studiach pracował w bibliotece PAN, a następnie rozpoczął karierą naukową na UG. Publikował na łamach pism „Litteraria” oraz „Punkt”, wszedł w skład rady serii wydawniczej „Transgresje”. W roku 1981, wraz ze Stanisławem Rośkiem ogłosił polemizujący ze Światem nie przedstawionym Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego tom szkiców Bez autorytetu. Z powodzeniem uprawiał krytykę literacką, ale uznanie przyniosły mu przede wszystkim książki literaturoznawcze, poczynając od Romantycznej przestrzeni wyobraźni z 1989 roku, w której analizował pisarstwo ulubionych autorów, takich jak: Witold Gombrowicz, Bruno Schulz, Witkacy i Wacław Berent oraz Tadeusz Konwicki i Tadeusz Nowak.

Nieustannie poszukiwał nowych form literackiej ekspresji, stąd zbiór miniatur napisanych prozą poetycką razem z żoną Krystyną, poetką posługującą się pseudonimem Krystyna Lars, Wspólna kąpiel. To był rok 2000. W tym samym roku ukazała się powieść Esther, a dwa lata później powieść osadzona nie w historycznych, lecz współczesnych realiach Złoty pelikan, zaś w 2004 roku Kartki z dziennika, czyli wyimki z diariusza pisarza. W tej samej poetyce był utrzymany Dziennik dla dorosłych z 2008 roku.

Prowadząc wykłady i seminaria na uniwersytecie, Chwin ogłosił tomy szkiców Miejsca wspomnień. Obrazy z Europy Środkowej, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni oraz Samobójstwo jako „grzech istnienia”, wreszcie w roku 2021 Oddać życie za Polskę. Samobójstwo altruistyczne w kulturze polskiej XIX wieku. Eseje literackie publikował na łamach gdańskiego „Tytułu”, bydgoskiego „Kwartalnika Artystycznego”, warszawskich „Tekstów Drugich” czy olsztyńskiego magazynu „Borussia”, a równocześnie w rozlicznych artykułach publicystycznych drukowanych w „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Wyborczej” i „Rzeczpospolitej” wypowiadał się na tematy i polityczne, i historyczne rozpalające wyobraźnię Polaków. Znakomitym tego przykładem jest książka z 2022 roku Wolność pisana po Jałcie.

Swoją uwagę literaturoznawcy skupiał na twórczości najwybitniejszych poetów, prozaików i eseistów polskich. Omawiał dorobek Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, Juliana Stryjkowskiego, Leopolda Tyrmanda, Jana Kotta, Jana Józefa Lipskiego, Stanisława Barańczaka, Ryszarda Krynickiego, Adama Zagajewskiego, ale przecież także pisał i pisze o Mickiewiczu, Słowackim, Krasińskim.

Wszystkie jego powieści ogłoszone w XXI wieku, a więc Żona prezydenta, Dolina Radości, Panna Ferbelin, Srebrzysko, były wszechstronnie analizowane przez krytykę, zarówno literacką, jak i akademicką. A przecież autor tych powieści jest także nowelistą. Krótsze utwory prozą ogłaszał w licznych antologiach, takich jak: Wszystkie dni lata, Wakacyjna miłość, Pod dobrą gwiazdą. W 2018 roku ukazały się jego Opowiadania dla Krystyny.

Jest pisarzem znanym i uznanym. Zasiadał w jury Nagrody Nike oraz festiwalu Dwa Teatry, a także w jury Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Otrzymał wiele prestiżowych nagród, poczynając od Nagrody im. Kościelskich w 1983 roku, przez nagrodę Polskiego PEN Clubu, nagrody im. Ericha Brosta oraz im. Andreasa Gryphiusa, po Nagrodę Literacką Gdynia w 2011 roku i miasta Gdańska im. Jana Heweliusza w 2013, oraz nagrodę im. Samuela Bogumiła Lindego przyznaną przez miasta Getynga oraz Toruń w roku 2015.

Stefan Chwin, a właściwie od 1998 roku profesor Stefan Chwin, należy do Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk oraz do Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Jest także członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Polskiego PEN Clubu. Nie sposób nie wspomnieć, że w 2019 był gościem Biblioteki Narodowej podczas Imienin Jana Kochanowskiego w Ogrodzie Krasińskich.

Wybrane książki Stefana Chwina są dostępne na Polonie.