Rękopis Orator Polonus Jana Kołozwarskiego w Bibliotece Narodowej
Podczas wizyty w siedzibie Fundacji Rodzinnej Blochów w Nowym Jorku mecenas Przemysław Jan Bloch przekazał dyrektorowi Tomaszowi Makowskiemu do zbiorów Biblioteki Narodowej rękopis wykładów z teologii ks. Jana Kołozwarskiego (zm. 1652), profesora kolegiów jezuickich w Łucku, Ostrogu, Rawie i Lwowie. W spotkaniu wzięła udział Julia Konopka-Żołnierczuk zastępca dyrektora Biblioteki Narodowej.
Skrypt w formie niewielkich rozmiarów oprawnego woluminu nosi tytuł Orator Polonus i zawiera wykłady oparte na myśli św. Tomasza z Akwinu. Powstał w roku 1646, jak informuje wpis na stronie tytułowej. Oznacza to, że spisano go najprawdopodobniej w Ostrogu lub Rawie Ruskiej, gdyż w tamtejszych kolegiach ks. Jan Kołozwarski wówczas nauczał. Krótko po powstaniu rękopis w nieznanych okolicznościach przewieziono z ziem ruskich Rzeczypospolitej do małopolskiego Wiśnicza, który w połowie XVII wieku należał do magnackiego rodu Lubomirskich. Z tego okresu pochodzi nalepka na grzbiecie oprawy z częściowo uszkodzonym wpisem „Anno 16[46] Orator Polonus. Księżny Lubomirsk[iej]”.
Zapewne ową Lubomirską była Helena Tekla z Ossolińskich (zm. 1687), kobieta wykształcona, mecenaska pisarzy, która znacząco przyczyniła się do wzrostu kolekcji artystycznych i bibliotecznych męża, czyli Aleksandra Michała Lubomirskiego (1614–1677), m.in. wnosząc zbiory odziedziczone po ojcu, sławnym kanclerzu Jerzym Ossolińskim (1595–1650). Bardzo prawdopodobne, że zabytek, podobnie jak wiele innych obiektów z wyposażenia wiśnickiej rezydencji, padł ofiarą szwedzkiej grabieży podczas „Potopu”. W Szwecji bowiem odnalazł go w XIX wieku znany antykwariusz i filantrop Henryk Bukowski (1839–1900). Następnie książka trafiła do jego spadkobierców, najpierw do Paryża, a później Nowego Jorku.
W końcu rękopis nabył na rynku antykwarycznym mecenas Przemysław Jan Bloch, kolekcjoner poloników działający w Stanach Zjednoczonych. W ramach działalności Fundacji Rodzinnej Blochów mecenas Bloch podarował XVII-wieczny skrypt Bibliotece Narodowej, gdzie zabytek piśmiennictwa będzie szeroko dostępny dla badaczy polskiej przeszłości. Skany obiektu można obejrzeć poprzez Cyfrową Bibliotekę Narodową polona.pl.