Tomik „W żalu najczystszym” uhonorowany wpisem na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata”
Rękopiśmienny tomik poetycki W żalu najczystszym Krzysztofa Kamila Baczyńskiego został uhonorowany wpisem na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata”.
Tomik wierszy W żalu najczystszym Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – najważniejszego poety literackiego pokolenia Kolumbów – to dzieło z pogranicza poezji, malarstwa i grafiki, zadedykowane żonie Barbarze, ukazujące niezwykłą wrażliwość poety opisującego traumatyczne przeżycia czasu „Apokalipsy spełnionej”. Pisane w czasie okupacji hitlerowskiej wiersze Baczyńskiego są świadectwem trwałości polskiej kultury i siły poezji, która ma moc przekraczania wojennej rzeczywistości. Tomik ten to ręcznie wykonany artefakt, stanowiący wysokiej klasy dzieło totalne – tak literackie, jak i plastyczne.
Rękopis powstał przed ślubem poety z Barbarą Drapczyńską, który odbył się 3 czerwca 1942 roku, jako prezent dla małżonki. Jest to także dzieło wyjątkowe w dorobku poety ze względu na osobisty charakter, związany z najbliższą obok matki osobą, Barbarą. Ślubny podarek, jakim był tomik, jest wyborem i graficznym opracowaniem tych utworów, które Baczyński uznał za godne upamiętnienia jednego z najważniejszych wydarzeń w życiu jego i małżonki. Kunsztowne wykonanie nawiązuje do tradycji „pięknej książki”, ale także do średniowiecznego rękopisu z iluminacjami i zdobnymi inicjałami, przenoszącymi dzieło w sferę sacrum. Siłę świadectwa podnosi fakt, że zarówno autor, jak i adresatka w niespełna dwa lata po ślubie zginęli w powstaniu warszawskim, zaś rękopis ten jest materialnym dowodem ich wzajemnej miłości i oddania.
Oryginał trafił do Biblioteki Narodowej w 1963 roku, zakupiony razem z innymi rękopisami poety od Feliksy Drapczyńskiej, matki Barbary. Oryginalny rękopis został zdigitalizowany w najwyższej jakości, dzięki czemu można go zobaczyć w bibliotece cyfrowej polona.pl.
W uznaniu zasług dla Polski Sejm RP ogłosił rok 2021 Rokiem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. W styczniu minęła setna rocznica urodzin poety.
Prestiżowa Lista obejmuje najcenniejsze zabytki piśmiennictwa związane z ważnymi wydarzeniami z historii Polski. Program „Pamięć Świata” powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 roku. Jego celem jest utrwalanie znaczenia wielowiekowego dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości. Program zwraca uwagę na konieczność ochrony dokumentów o szczególnym znaczeniu historycznym, które stanowią świadectwo naszej kultury i cywilizacji. Wyróżnione w tym roku wpisem na Listę Krajową obiekty będą stopniowo ujawniane na stronie internetowej pamiecpolski.archiwa.gov.pl, a pełna lista uhonorowanych skarbów dziedzictwa zostanie zaprezentowana 9 czerwca.
Tomik W żalu najczystszym, obok Tek Górskiego i Balladyny, jest trzecim obiektem wpisanym na Listę w tym roku.
W poprzednich latach wpisem na Listę uhonorowano wyjątkowe obiekty z zasobu polskich archiwów, bibliotek i innych polskich instytucji w kraju i za granicą. Ze zbiorów Biblioteki Narodowej wpisano dotąd: Kronikę Galla Anonima, Kazania świętokrzyskie, Rocznik świętokrzyski dawny, rękopis Przedwiośnia Stefana Żeromskiego, pierwodruk broszury Józefa Pawlikowskiego Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość? oraz pochodzący z 11 listopada 1918 roku afisz Rady Regencyjnej obwieszczający przekazanie Józefowi Piłsudskiemu władzy wojskowej w odrodzonej Polsce. Na tworzonej osobno Światowej Liście „Pamięci Świata” znajdują się jeszcze dwa obiekty ze zbiorów BN: rękopisy Fryderyka Chopina i Kodeks supraski.