Jak twórczo wykorzystać dzieła z polona.pl
Większość obiektów cyfrowej Biblioteki Narodowej POLONA prezentowanych w internecie należy do domeny publicznej. Po te prace można sięgać bez ograniczeń prawa autorskiego i wykorzystywać je w dowolny sposób.
Nie tylko przeczytać czy obejrzeć, ale przede wszystkim ściągnąć na własny komputer czy smartfon, a następnie dowolnie je przetworzyć i udostępnić komukolwiek, gdziekolwiek, jakkolwiek. Ważne: to wszystko, co znajduje się w domenie publicznej, można wykorzystywać do celów komercyjnych, bez pytania kogokolwiek o zgodę.
Codziennie około 2 tysięcy zdigitalizowanych obiektów trafia na strony Polony, a jej zasoby w tym momencie obejmują ponad 2 miliony pozycji. Zachęcamy do ich wykorzystania, do twórczej pracy i zabawy z nimi.
Z pobranego obrazka czy książki można wybrać ciekawy detal i ustawić jako tapetę monitora. Można go przerobić na pocztówkę, papierową bądź elektroniczną. Można użyć takich fragmentów do projektowania większej grafiki, plakatu, ulotki czy ilustracji do autorskiej publikacji.
Obiekty z POLONY świetnie nadają się do wykorzystywania jako nadruki – na koszulkach, t-shirtach, bluzach, kubkach, torbach, poduszkach, etui na telefon, albo po prostu jako afisze do powieszenia na ścianie. Wszystko to jest absolutnie za darmo.
Oto kilka przykładów wykorzystania obiektów Polony wraz ze wskazówkami, jak się za to zabrać.
Jak pobrać obiekt z POLONY? W tym celu nie trzeba być zalogowanym, wystarczy kliknąć w ikonę znajdującą się w prawym górnym rogu ekranu: 
Wybieramy opcję: „Ten skan: JPG”.
Przed rozpoczęciem pobierania pojawi się ekran informujący o prawach autorskich, którym podlega wybrany obiekt. Tam sprawdzimy na przykład, czy wolno nam wykorzystać go komercyjnie.
Wszelkie prawa określające możliwości wykorzystania konkretnego obiektu możemy zatem sprawdzić już w chwili jego przeglądania. U góry, pośrodku ekranu, znajdują się 3 ikony.
Prawa odpowiada za wyświetlanie i ukrywanie panelu informacyjnego (z prawej strony ekranu).
Pole „prawa do utworu” zawiera informację o zakresie, w jakim wybrany skan może być wykorzystany.
Ze względu na prawa autorskie obiekty dostępne online w polona.pl dzieli się na dwie grupy.
1. Domena Publiczna. Wolno zwielokrotniać, zmieniać i rozpowszechniać oraz wykonywać utwór, nawet w celach komercyjnych, bez konieczności pytania o zgodę.” To oznacza, że pobrany skan obiektu można wykorzystywać w dowolny sposób tzn. kadrować, edytować, wykorzystywać w reklamie, ozdabiać nim produkty itd. Jedyną granicę stanowi wyobraźnia.
2. „Publikacja udostępniona za zgodą wydawcy/spadkobierców autora. Całość ani żadna z jej części nie może być przetwarzana ani wykorzystywana w celach komercyjnych.” Skan tak opisanego obiektu nie może zostać pobrany.
Poniżej kilka konkretnych przykładów, jak wykorzystać obiekty z cyfrowej Biblioteki Narodowej POLONA.
Koszulki, t-shirty
Druk na koszulce możemy wykonać samemu. Jak się za to zabrać?
1. Pobieramy obiekt z Polony.
2. Zaopatrujemy się w tzw. papier termotransferowy. Można go kupić w sklepach papierniczych, sklepach z artykułami biurowymi. Do wyboru mamy papier do nadruku na jasnych i ciemnych tkaninach.
3. Na domowej drukarce nanosimy wybrany obiekt na papier termotransferowy.
4. Nożyczkami wycinamy pożądany kształt.
5. Żelazkiem wprasowujemy nadruk w koszulkę.
Jeśli nie chcecie własnoręcznie nadrukować swojej koszulki, można skorzystać z oferty specjalistycznego punktu, który bardzo łatwo znaleźć w internecie.
Istnieją dwie metody nanoszenia obrazów na płótno.
Druk bezpośrednio na materiale (DTG)
Nadruk utrwalany jest z plotera, przypominającego drukarkę atramentową, wprost na koszulkę lub inny materiał bawełniany. Nadruk utrwalany jest za pomocą prasy. Można drukować nawet duże kolorowe grafiki, maksymalnie w formacie A3. Farba wsiąka w koszulkę i wiąże się trwale z materiałem.
Sublimacja
Technika druku polegająca na przeniesieniu kolorowej grafiki na powierzchnię za pomocą prasy transferowej. Stosuje się tylko na materiałach z domieszką poliestru.
Jak to zrobić?
1. Pobieramy obiekt z POLONY.
2. Wyszukujemy w internecie firmę, która zajmuje się nadrukami na koszulkach.
3. Wybrany obraz eksportujemy do kreatora druku na stronie firmy.
4. Wysyłamy zlecenie do realizacji.
Linki do pozycji w POLONIE, wykorzystanych w przykładowej wizualizacji:
http://www.polona.pl/item/ex-libris-zbigniewa-brzeziewicza,Njg3NDg5NTU/0/#item
http://www.polona.pl/item/psalterium-horae,NDI1MzcyMjM/111/#item
W podobny sposób możemy wykonać nadruki na torbach, poduszkach czy każdym innym przedmiocie z materiału.
Torby
Linki do pozycji w POLONIE wykorzystanych w przykładowej wizualizacji:
https://polona.pl/item/1802639/3 /
https://polona.pl/item/16428511/0/
Poduszki
Linki do pozycji w POLONIE wykorzystanych w przykładowej wizualizacji:
https://polona.pl/item/19721012/4/
https://polona.pl/item/16428511/0/
https://polona.pl/item/8100559/0/
Obrazki
Jak to zrobić?
1. Pobieramy obiekt z POLONY.
2. Drukujemy na domowej drukarce lub w punkcie druku. Każdy zakład foto wydrukuje wprost z pliku dostarczonego na pendrivie.
3. Oprawiamy i wieszamy na ścianie.
Linki do pozycji w POLONIE wykorzystanych w przykładowej wizualizacji:
https://polona.pl/item/53480440/0/
https://polona.pl/archive?uid=527893&cid=527885&name=download_fullJPG
Etui na telefon
Jak to zrobić?
1. Pobieramy obiekt z POLONY.
2. Wyszukujemy w internecie firmę, która zajmuje się nadrukami na etui.
3. Wybrany obraz eksportujemy do kreatora etui dostępnego na stronie firmy.
4. Dostosowujemy obraz do szablonu i wymiarów konkretnego modelu smartfona.
5. Wysyłamy zlecenie do realizacji.
Prosta obsługa aplikacji pozwala rozszerzyć, zwęzić, obrócić wybraną grafikę i wkomponować ją w szablon. Znajomość programów graficznych nie jest niezbędna.
Linki do pozycji w POLONIE wykorzystanych w przykładowej wizualizacji:
http://www.polona.pl/item/bez,MTAyMTYzNg/0/#item
http://www.polona.pl/item/kuzunoha-hime,MzUwNTI0NDk/0/#item
http://www.polona.pl/item/psalterium-horae,NDI1MzcyMjM/171/#item
Kubki
Najczęściej wybierany jest nadruk bezpośredni. Jest to metoda maszynowa, dlatego też najlepiej sprawdzają się kubki o prostych kształtach. Kubki z takimi nadrukami nadają się do mycia w zmywarce.
Można też nanieść obiekt na kubek za pomocą sublimacji. Zyskujemy wtedy fotograficzną jakość nadruku. Jednak takie kubki są delikatne i nie można ich myć w zmywarce.
Jak to zrobić?
1. Pobieramy obiekt z POLONY.
2. Wyszukujemy w internecie firmę, która wykonuje nadruki na kubkach.
3. Wybrany obraz eksportujemy do kreatora druku na stronie firmy.
4. Wybieramy kształt kubka dostosowujemy obraz do szablonu.
5. Wysyłamy zlecenie do realizacji.
Linki do pozycji w POLONIE wykorzystanych w przykładowej wizualizacji:
http://www.polona.pl/item/psalterium-horae,NDI1MzcyMjM/111/#item
http://www.polona.pl/item/kobieta-w-stroju-kapielowym-z-siatka-na-motyle,OTg4NjUwMA/0/#item
Udanej zabawy!