Tadeusz Kotarbiński
Profesor Tadeusz Kotarbiński, filozof, przedstawiciel szkoły lwowsko-warszawskiej, twórca etyki niezależnej, zmarł 35 lat temu w Aninie pod Warszawą. Miał 95 lat.
Urodził się w Warszawie, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, na politechnikach w Lwowie i w Darmstadt. Był uczniem profesorów Kazimierza Twardowskiego i Władysława Witwickiego. W okresie dwudziestolecia międzywojennego został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, w czasie okupacji zaangażował się w tajne nauczanie. Był pierwszym rektorem Uniwersytetu Łódzkiego (1945–1949), po powrocie do Warszawy wykładał na UW, w latach 1957–1962 był prezesem Polskiej Akademii Nauk.
Uważany jest za twórcę reizmu (zwanego także fizykalizmem), konkretyzmu oraz prakseologii, czyli ogólnej teorii sprawnego działania. Jest także twórcą koncepcji tzw. opiekuna spolegliwego. Jego najważniejsze książki to: Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk (1929), Traktat o dobrej robocie (1956), Sprawność i błąd (1956), Medytacje o życiu godziwym (1966), Abecadło praktyczności (1972). Doktor honorowy uniwersytetów w Bratysławie, Brukseli, Florencji, Oksfordzie, Sofii, a także Łódzkiego i Jagiellońskiego. Do jego uczniów zalicza się wybitnych filozofów: Alfreda Tarskiego, Marię i Stanisława Ossowskich, Leszka Kołakowskiego, Klemensa Szaniawskiego, Jarosława Rudniańskiego.
Pisał także wiersze (wydał trzy zbiory poetyckie: Wesołe smutki, Rytmy i rymy, Wiązanki), sentencje i aforyzmy, np. „Lepiej nic nie mówić niż mówić o niczym”, „Mądrość sama sobie nie ufa, głupota sama sobie udziela kredytu bez granic”, „Więcej jest sensu, jeżeli mędrzec się wygłupia, niż jeżeli głupiec się mądrzy”.
W zbiorach Biblioteki Narodowej przechowywana jest korespondencja Tadeusza Kotarbińskiego z profesorami: Stefania Skwarczyńską, Zbigniewem Raszewskim, Janem Szczepańskim, Stefanem Żółkiewskim, materiały dokumentujące pracę na uniwersytetach w Łodzi i w Warszawie, a także w PAN, ponadto notatki, rękopisy referatów i wystąpień publicznych. Ponadto w br. wnuk filozofa – Jan Kotarbiński przekazał BN m.in. zbiór jedenastu zeszytów podróżnych Tadeusza Kotarbińskiego, około pięćdziesięciu notesów z zapiskami biograficznymi, warsztatowymi i adresowymi, a także czystopisy wierszy.