Tzw. Archiwum Załuskich w Oddziale Rękopisów Rosyjskiej Biblioteki Narodowej – szkic zawartości i perspektywy opracowania
Serdecznie zapraszamy na najbliższe „Otwarte seminarium Biblioteki Narodowej”, we wtorek 10 marca 2020 roku o godzinie 14.00. Dr Krzysztof Kossarzecki z Zakładu Rękopisów BN i dr Tomasz Szwaciński z Instytutu Książki i Czytelnictwa BN wygłoszą referat Tzw. Archiwum Załuskich w Oddziale Rękopisów Rosyjskiej Biblioteki Narodowej – szkic zawartości i perspektywy opracowania.
W roku 1795 została wywieziona z Warszawy do Petersburga Biblioteka Rzeczypospolitej Załuskich Zwana – pierwsza polska biblioteka narodowa. Po upadku powstania listopadowego nad Newę powędrowały zbiory Biblioteki Publicznej przy Uniwersytecie Warszawskim, Biblioteki Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz liczne zbiory prywatne. Sprawiło to, że w Cesarskiej Bibliotece Publicznej w Petersburgu znalazł się największy zasób rękopisów polskich. Dopiero jednak w latach 40. XIX wieku przystąpiono tam do systematycznego katalogowania manuskryptów. Rękopisy podzielono na grupy językowe, następnie na 18 grup tematycznych i na formaty. W tym układzie zostały opisane w 21 tomach katalogów. Jednak podczas prac porządkowych i katalogowych pominięto dużą liczbę manuskryptów, które złożono do osobnych skrzyń. Zbiory te nie były w żaden sposób inwentaryzowane, tak więc badacze nie mieli do nich dostępu.
Po drugiej wojnie światowej, gdy w Bibliotece Publicznej zbiory dzielono na fondy (zespoły, kolekcje), uznano owe nieskatalogowane rękopisy za osobną kolekcję. Ponieważ większość jej zasobu stanowiły manuskrypty Biblioteki Załuskich, nadano jej roboczą nazwę Archiwum Załuskich. Zbiory te są obecnie przechowywane w kilkunastu skrzyniach kartonowych, nie posiadają żadnego inwentarza, a także sygnatur; niemożliwe zatem jest zamawianie ich do czytelni przez badaczy. Kwerenda przeprowadzona na tym zbiorze wykazała, że zawiera on bardzo cenny materiał źródłowy do historii Biblioteki Załuskich (zwłaszcza liczne rękopisy Andrzeja Stanisława Załuskiego), jak również akta mogące być przydatne w badaniach historii Polski. W związku z tym planowany jest nowy polsko-rosyjski projekt, którego celem będzie uporządkowanie akt, sporządzenie katalogu, a także nadanie sygnatur poszczególnym jednostkom.
Seminarium odbędzie się w gmachu głównym Biblioteki Narodowej przy alei Niepodległości 213, w sali 200 na parterze.