Rok Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Świadectwo
…Via Crispi 69 w Neapolu (na pierwszym piętrze Willi Ruffo) był jednym z mitycznych adresów polskiej literatury drugiej połowy XX wieku. Ten neapolitański adres Gustawa Herlinga, „włoskiego korespondenta «Kultury»”, przez lata figurował na ostatniej stronie miesięcznika Jerzego Giedroycia, na dole listów, które Ojciec pisał i na kopertach listów otrzymanych, skrupulatnie przechowywanych, zachowanych aż do chwili obecnej.
Tam odtworzył „swoją Polskę”, nasycił nią przestrzeń. Tam koncentrował się i pisał. Pracował głównie nocą. Słychać było jak chodził godzinami tam i z powrotem. Jego kroki były ciężkie, szybkie, nerwowe. Często milkły dopiero nad ranem. Ten rytm nadawał życie całemu domowi, odzwierciedlał charakter Ojca i jego niepokój wewnętrzny. Pracował w odosobnieniu – zamknięty w swoim gabinecie, w sobie samym, w swoim pisarstwie.
...Patrzyłam na pudła, które – z upływem lat – stale rosły, zajmując wszystkie kąty, ściany, przestrzenie między szafami i wypełniały, razem ze starymi walizkami, tajemniczy schowek przy wejściu do gabinetu. I to w tych walizach i pudłach – po Jego śmierci – odnalazłyśmy tysiące listów z załączonymi maszynopisami, materiałami powielanymi, fotokopiami, dokumentami i rękopisami, które teraz tworzą Jego Archiwum.
Marta Herling
Z okazji przypadającego w tym roku 100-lecia urodzin autora Innego świata, Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił rok 2019 Rokiem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Biblioteka Narodowa prezentuje serwis poświęcony wybitnemu pisarzowi i publicyście emigracyjnemu, więźniowi łagrów sowieckich, uczestnikowi walk pod Monte Cassino, współtwórcy „Kultury” paryskiej – jednemu z najważniejszych polskich twórców drugiej połowy XX wieku.
Pokazujemy materiały pochodzące z archiwum Pisarza w Fundacji „Biblioteca Benedetto Croce” w Neapolu, ze zbioru w Londynie oraz z „Kultury” w Maisons-Laffitte, w tym dokumenty z pobytu w łagrze sowieckim, zdjęcia z okresu służby w II Korpusie Polskim generała Andersa, materiały z lat powojennych – z pracy w „Kulturze”, z życia w Neapolu, jak również fragmenty rękopisów i korespondencji z wydawcami.
Udostępniamy Katalog Archiwum Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Fundacji „Biblioteca Benedetto Croce”, wydany przez Bibliotekę Narodową w 2019 roku. Obok materiałów biograficznych, takich jak dokumenty, dyplomy czy odznaczenia, w Archiwum znajdują się rękopisy utworów, notatniki, fotografie, korespondencja m.in. z Jerzym Giedroyciem, Konstantym Jeleńskim, Czesławem Miłoszem, Sławomirem Mrożkiem, Janem Nowakiem-Jeziorańskim, Leszkiem Kołakowskim i wieloma znakomitymi intelektualistami. Prace nad uporządkowaniem, opracowaniem inwentarza Archiwum i digitalizacji materiału prowadził przez kilka lat zespół specjalistów z Biblioteki Narodowej.
Do najcenniejszych dokumentów należy rękopis Innego świata, zdigitalizowany przez Bibliotekę Narodową w 2019 roku.
W serwisie zebraliśmy kilka szkiców poświęconych Gustawowi Herlingowi-Grudzińskiemu autorstwa Józefa Wittlina, dr Aliny Kochańczyk, prof. Włodzimierza Boleckiego oraz prof. Zdzisława Kudelskiego.
**||**
Materiały udostępnione za zgodą Spadkobierców
Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.
Całość ani żadna z części nie może być rozpowszechniana w celach komercyjnych ani żadnych innych bez pisemnej zgody.