Zmarła Adelajda Romer-Wysocka
Ze smutkiem zawiadamiamy, że w dniu 20 października 2017 roku wieku 92 lat zmarła w Paryżu Adelajda Romer-Wysocka. Zajmowała się utrwalaniem pamięci o roli i osiągnięciach rodów zasłużonych dla wspólnych dziejów Polski i Litwy od XVI do XX wieku. Prowadziła także bardzo aktywną działalność służącą zachowaniu polskiego dziedzictwa narodowego poza granicami kraju (m.in. pracując jako wolontariuszka w Bibliotece Polskiej w Paryżu) oraz wspierała we Francji akcje pomocy dla opozycji niepodległościowej w Polsce w okresie stanu wojennego.
Urodziła się 17 lutego 1925 r. w Warszawie w rodzinie niezwykle zasłużonej dla dziejów Rzeczypospolitej. Saksońska rodzina Romerów herbu Scypion osiadła w Kurlandii, a potem na Litwie w XIII wieku. Ród ten wydał wielu wybitnych dowódców, urzędników, dyplomatów, polityków, naukowców i artystów (m.in. Mateusza Romera, dowódcę artylerii Jana III Sobieskiego, Tadeusza Romera, ambasadora RP w Tokio i Moskwie, ministra spraw zagranicznych Rządu RP na Uchodźstwie, wsławionego uratowaniem ponad dwóch tysięcy Żydów z Wileńszczyzny, oraz Michała Romera, rektora Uniwersytetu w Kownie). Ojciec Adelajdy Romer-Wysockiej był oficerem Wojska Polskiego, naczelnikiem Wydziału Wojsk Łączności w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Adelajda Romer-Wysocka walczyła w Powstaniu Warszawskim, po którym znalazła się w obozie jenieckim w Niemczech. Ze względu na sytuację polityczną w Polsce po II wojnie światowej pozostała na emigracji, najpierw w Genewie, a następnie w Paryżu. Była bardzo aktywną działaczką polskiej emigracji, animującą wiele działań służących utrwalaniu polskiego dziedzictwa narodowego. W latach 80. stała się jedną z czołowych postaci emigracji organizujących pomoc humanitarną dla kraju. Organizowała m.in. zbiórki leków, odzieży, żywności dla najbardziej potrzebujących, szczególnie zaś dla rodzin internowanych w stanie wojennym działaczy opozycji niepodległościowej. Wspierała materialnie polskich emigrantów politycznych przybywających do Francji w wyniku represji ze strony władz PRL.
W listopadzie 2007 r. Adelajda Romer-Wysocka, wspólnie z Andrzejem Tadeuszem Romerem, przekazała do zbiorów Biblioteki Narodowej w całości i bezpłatnie niezwykle cenne archiwum rodzinne Romerów zawierające zbiory dokumentujące życie i działalność społeczną, polityczną i kulturalną tego rodu. Najstarsze dokumenty, wchodzące w skład archiwum, pochodzą jeszcze sprzed Unii Lubelskiej, a najnowsze dotyczą m.in. działalności Tadeusza Romera, ambasadora w Tokio i Moskwie oraz ministra spraw zagranicznych RP podczas II wojny światowej. Wielką zasługą Adelajdy Romer-Wysockiej były prowadzone od lat 60. działania mające na celu uzupełnienie archiwum rodzinnego o dokumenty i zbiory rozproszone po całym świecie. Dzięki temu przekazane do zbiorów BN archiwum jest spójne i kompletne, co stawia je w rzędzie najcenniejszych tego typu zbiorów w kraju, mających ogromną wartość dla badaczy dziejów i kultury Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Na wniosek Biblioteki Narodowej została odznaczona Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.