Katalog zaginionego zbioru inkunabułów z Biblioteki Seminarium Płockiego wydany przez BN
Wydana w języku angielskim publikacja odtwarza przedwojenny zasób inkunabułów ze zbiorów Biblioteki Seminarium Duchownego w Płocku. Książka łączy w sobie cechy katalogu oraz edycji dokumentu źródłowego. Podstawą, na której publikacja została oparta, jest rękopiśmienna rejestracja sporządzona przed II wojną światową przez dr. Kazimierza Piekarskiego, ówczesnego kierownika Działu Starych Druków Biblioteki Narodowej.
Opracowanie wydane przez Bibliotekę Narodową składa się z dwóch zasadniczych części: obszernego wprowadzania omawiającego płocką bibliotekę seminaryjną i zgromadzoną w niej kolekcję inkunabułów, a także z katalogu, który obejmuje opisy 386 inkunabułów i 27 postinkunabułów. Całość uzupełniona została indeksem proweniencji, wykazem gloss odnotowanych przez Piekarskiego oraz indeksem topo-typograficznym i zestawieniem konkordancji. Publikację opracowali prof. Jolanta M. Marszalska oraz ks. prof. Waldemar Graczyk we współpracy z dr. hab. Bartłomiejem Czarskim z Biblioteki Narodowej, całość została przetłumaczona na język angielski przez dr Elżbietę Olechowską. Projekt graficzny przygotowała Aleksandra Toborowicz.
Biblioteka Seminarium Duchownego w Płocku do II wojny światowej posiadała jedną z najcenniejszych kolekcji starych ksiąg w Polsce (około 80 średniowiecznych kodeksów rękopiśmiennych, 422 inkunabuły). Zbiór ten został w 1941 roku wywieziony przez Niemców do Królewca, a jego dalszy los pozostaje w zasadzie nieznany. Do pierwotnego właściciela powróciły jedynie dwa kodeksy: Biblia z XII wieku i Pontyfikał z XIII wieku. Zasób inkunabułów płockich tworzyły kolekcje wielu wybitnych bibliofilów: sufragana płockiego Piotra Lubarta (1474–1522), kanonika Mikołaja Bartnickiego (zm. 1516), kanonika Alberta Stanisława Brzeskiego z Nieborowa (XVII w.), biskupa płockiego Piotra Dunina-Wolskiego (1530–1590), właściciela jednej z największych prywatnych kolekcji bibliofilskich w ówczesnej Polsce, biskupa poznańskiego Wawrzyńca Goślickiego (ok. 1530–1607) czy Łukasza z Wilkanowa (poł. XV – pocz. XVI w.). Spośród instytucji diecezjalnych, których księgi trafiły do zbiorów seminaryjnych, na szczególną uwagę zasługują kapituły (katedralna w Płocku i kolegiacka z Pułtuska), będące przez wieki ważnymi centrami kulturowo-umysłowymi diecezji. Płocki zbiór inkunabułów powiększały także egzemplarze pochodzące z bibliotek kasowanych zakonów, np. benedyktynów w Płocku, bernardynów w Przasnyszu, Ratowie, Skępem, dominikanów w Płocku oraz jezuitów w Płocku i Pułtusku.
Opublikowane opracowanie opiera się głównie na rejestracji wykonanej przez Kazimierza Piekarskiego w roku 1937. Przeprowadzono ją w ramach szerszej akcji mającej na celu sporządzenie spisów zawartości najważniejszych polskich przedwojennych bibliotek (ocalały 32 zeszyty rejestracyjne poświęcone różnym instytucjom). Dokument ten w wyniku działań wojennych okazał się najważniejszym źródłem do badań nad płockimi inkunabułami. Piekarski spisał odręcznie zasób, podając autora i tytuł dzieła, a także próbował odczytywać wpisy własnościowe na kartach poszczególnych woluminów oraz dokonał pobieżnego opisu opraw. Odnotował również dawne sygnatury piętnastowiecznych druków. Do wielu opisów dodał własne uwagi odnoszące się np. do stanu zachowania książki, ubytku kart, a także podawał informację o współoprawnych z inkunabułem drukach szesnastowiecznych. Praca ta została skonfrontowana z wynikami najnowszych badań inkunabulistycznych i posłużyła do przygotowania nowoczesnego opracowania uzupełniającego wiedzę o dziejach dawnej polskiej książki.
Wydanie katalogu zostało dofinansowane przez Instytut De Republica.
Publikacja jest dostępna w księgarni stacjonarnej w siedzibie BN, al. Niepodległości 213 w Warszawie, oraz w księgarni internetowej.