Nie żyje Bohdan Urbankowski
Wczoraj w Warszawie w wieku osiemdziesięciu lat zmarł Bohdan Urbankowski, poeta, dramaturg, literaturoznawca, autor monograficznych książek poświęconych Adamowi Mickiewiczowi i Józefowi Piłsudskiemu.
Zadebiutował jako poeta w roku 1968 zbiorem wierszy Apokryfy. Wydany w 1973 roku tomik W cieniu został uznany za najlepszy tom poetycki roku podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Poezji w Łodzi. Poeta był już wtedy po studiach filologicznych na Uniwersytecie Warszawskim. Uprawiał nie tylko poezję, lecz także dramaturgię, czego przykładem sztuki Teatr Kaliguli, W białych ogrodach Tuilleries czy Jest pan wolny, Herr Graf. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku stał się programotwórcą Konfederacji Nowego Romantyzmu. Z czasem podjął studia filozoficzne na UW. W 1978 roku wydał głośną książkę Dostojewski – dramat humanizmów, zaś rok później tom szkiców z zakresu literatury i filozofii Myśl romantyczna. O jego pracowitości w tamtych latach świadczą scenariusze filmowe i dramaty o takich postaciach z naszej historii, jak Maurycy Mochnacki, Stefan Grot-Rowecki czy Henryk Dobrzański-Hubal. Pracował w Telewizji Polskiej i Polskim Radiu. Publikował w „Człowieku i Światopoglądzie”, „Sztandarze Młodych” oraz w „Studiach Filozoficznych”.
W latach osiemdziesiątych był kierownikiem literackim Teatru im. Szaniawskiego w Płocku, a ponadto zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Poezja”, zaś po usunięciu z zespołu redakcyjnego nawiązał współpracę z „Wiarą i Odpowiedzialnością”. W tej samej dekadzie ogłosił kolejny tom szkiców literackich i filozoficznych Absurd – ironia – czyn, a także książkę o socjalistach: Bolesławie Limanowskim, Edwardzie Abramowskim, Ludwiku Krzywickim i Stanisławie Worcellu zatytułowaną Kierunki poszukiwań. Napisał monodram oparty na wspomnieniach Aleksandry Piłsudskiej, dramat Piłsudczycy, zaś na łamach podziemnego „Przedświtu” opublikował cykl tekstów składających się na przyszłą biografię Marszałka Piłsudskiego.
Do poezji wrócił w latach dziewięćdziesiątych. Wtedy ukazały się zbiorki Erotyk dla następcy i Galeria rzeźb pośmiertnych. Z wielkim rozgłosem spotkała się jego książka Czerwona msza, albo uśmiech Stalina z 1995 roku, która kilka lat później rozrosła się do dwu tomów. Wielkim wydarzeniem edytorskim była również dwutomowa edycja Józef Piłsudski – marzyciel i strateg z 1997 roku. Dwa lata później Urbankowski zaproponował swoim czytelnikom dzieło Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci. Aby zdać sobie sprawę z rozmachu jego dokonań twórczych trzeba wspomnieć, że w tej samej dekadzie światło dzienne ujrzały sztuki Ostatni sejm wolnej polski oraz Rok 1920, a nadto dramaty o królu Bolesławie Śmiałym i Płonące cyfry 1863. W tym czasie nie zaniedbywał pracy redakcyjnej w zespole „Polonistyki”, udzielał się politycznie jako doradca Ministerstwa Obrony Narodowej w rządzie Jana Olszewskiego i społecznie jako prezes oddziału warszawskiego Związku Literatów Polskich.
Już w XXI wieku wydał eseistyczną opowieść o wędrówkach Karola Wojtyły Trzema drogami nadziei. Ostatnimi laty opublikował budzące kontrowersje, a równocześnie ożywione dyskusje, dwie książki: Gniazdo polskie oraz Bohaterowie i zdrajcy, które połączył tym samym podtytułem Wspólna pamięć narodu. Rok temu zaś wydał książkę Romantyzm polski, którą uważał za jedno ze swoich najważniejszych dokonań pisarskich i naukowych.
W jego bibliografii znajdziemy także szereg antologii i wyborów wierszy, które opracował, takich jak dwutomowa antologia zredagowana razem z Bohdanem Drozdowskim Od Staffa do Wojaczka. Poezja polska 1939–1985 z 1988 roku czy Przeszłość przyszłości. Antologia Konfederacji Nowego Romantyzmu z 1993. Do tego należy dodać antologię współczesnego dramatu polskiego Stwarzanie światów z roku 1995. Trzeba wspomnieć również o przygotowanych przez niego wyborach liryki takich autorów, jak: ks. Jan Twardowski, Zbigniew Chałko, Kazimierz Świegocki czy Tadeusz Płużański.
Książki Bohdana Urbankowskiego są dostępne na stronie: www.polona.pl.