Wacław Seweryn RZEWUSKI
Urodził się we Lwowie, ale jako dziesięcioletni chłopiec został zabrany przez ojca Seweryna Rzewuskiego, hetmana polnego koronnego do Wiednia. Tu skończył akademię wojskową Theresianum, nauczył się języków arabskiego i tureckiego. Brał udział w bitwie pod Aspern w roku 1809. Pod wpływem wuja Jana Potockiego (autora Rękopisu znalezionego w Saragossie) zainteresował się kulturą i cywilizacją arabską. Współtworzył w Wiedniu Towarzystwo Orientalistyczne. W latach 1809–1820 wydawał pierwsze na świecie czasopismo poświęcone kulturze Orientu, zatytułowane „Mines d'Orient. Fundgruben des Orients. Fontes Rerum Orientalium”.
Po śmierci ojca w 1811 roku zwolnił się z wojska i osiadł w Sawraniu na Podolu, gdzie poznał paszę Ramiza, pod którego wpływem w latach 1818–1820 odbył wiele podróży do Libanu, Palestyny, Syrii, Iraku, Persji. Osiadł między Beduinami, przez których został uhonorowany tytułem emira, brał wraz z nimi udział w wielu wyprawach wojennych, podczas których wykazał się odwagą i dowódczymi zdolnościami. Miał prawo posługiwania się imionami: Abd al-Niszan (Sługa Znaku) oraz Tadż al-Fahr (Korona Sławy). Po powrocie do Sawrania założył stadninę koni arabskich, zgromadził tu także kolekcję broni i książek. Przyjaźnił się z ukraińskim poetą Tymko Padurą, który napisał o nim pieśń Zołotaja boroda. W roku 1825 wstąpił do Towarzystwa Patriotycznego, wziął udział w powstaniu listopadowym, do którego zgłosił własny oddział jazdy konnej. Poprowadził ów oddział 14 maja 1831 do walki w bitwie pod Daszowem, gdzie zginął.
Jest autorem napisanego w latach 1820–1830 w języku francuskim dzieła Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales. Dzieło to, liczące ponad pięćset kart, zawiera nie tylko impresje i refleksje z podróży po krajach arabskich, ale także około czterystu rysunków przedstawiających arabskie konie i stroje, a także nuty pieśni arabskich. Rękopis tego dzieła od roku 1927 pozostaje w zbiorach Biblioteki Narodowej. W BN znajduje się również korespondencja Rzewuskiego.
Zobacz w Polonie:
- Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales t. I – ogólny opis Arabii i jej mieszkańców
- Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales t. II – rasy koni arabskich, ich hodowla itp.
- Sur les chevaux orientaux et provenants des races orientales t. III – ilustracje, mapy, aneksy