Czesław Miłosz
Czesław Miłosz, poeta, laureat literackiej nagrody Nobla z 1980 roku, urodził się 105 lat temu w Szetejniach na Niewiażą, w powiecie kowieńskim.
Studiował polonistykę oraz prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W roku 1930 na łamach czasopisma akademickiego „Alma Mater Vilnensis” zadebiutował jako poeta dwoma wierszami Kompozycja oraz Podróż. Podczas studiów związał się z Sekcją Twórczości Oryginalnej Koła Polonistów, a następnie z grupą poetycką Żagary, do której należeli m.in. Teodor Bujnicki, Jerzy Zagórski, Stefan Jędrychowski, Aleksander Rymkiewicz. W roku 1933 wydał katastroficzny w przesłaniu Poemat o czasie zastygłym, zaś w roku 1935 tom wierszy Trzy zimy. Z czasem przeniósł się z Wilna do Warszawy. Podczas okupacji hitlerowskiej zatrudniony był w Bibliotece Uniwersyteckiej jako woźny. W 1945 wydał legendarny tom Ocalenie. Po wojnie pracował w dyplomacji w Waszyngtonie i Paryżu. W roku 1951 wystąpił o azyl polityczny we Francji. Związał się z Instytutem Literackim Jerzego Giedroycia, większość książek na emigracji wydał nakładem „Kultury” w Paryżu. W roku 1960 przeniósł się do USA, gdzie pracował jako profesor literatury na uniwersytecie w Berkeley. W roku 1980 został uhonorowany nagrodą Nobla. W 1981 przyjechał do Polski, spotkał się z czytelnikami w Warszawie i w Krakowie, odebrał doktorat honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Od roku 1996 mieszkał częściowo w USA, częściowo w Krakowie, gdzie zmarł 14 sierpnia 2004 roku i gdzie został pochowany w krypcie zasłużonych na Skałce.
Na temat jego bogatego i pełnego perypetii życia Andrzej Franaszek napisał książkę zatytułowaną po prostu Miłosz. Biografia, wydaną w 2011 roku, ogłoszonym przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej Rokiem Czesława Miłosza. Hasłem polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, która wówczas przypadła, był tytuł jednej z jego eseistycznych książek – Rodzinna Europa.
Należy do najczęściej tłumaczonych poetów polskich, najczęściej komentowanych przez literaturoznawców i najczęściej wydawanych. Po jego śmierci ukazały się jego Wiersze wszystkie, a także tomy korespondencji z Jerzym Giedroyciem, Jarosławem Iwaszkiewiczem, Jerzym Andrzejewskim, Zbigniewem Herbertem, Konstantym Jeleńskim, Arturem Międzyrzeckim i Julią Hartwig oraz z Karlem Dedeciusem. W roku ubiegłym Agnieszka Kosińska, która była sekretarką poety w ostatnich ośmiu latach jego życia, ogłosiła liczący ponad siedemset stron dziennik Miłosz w Krakowie.
Wybrane materiały z amerykańskiego archiwum Czesław Miłosz złożył w Beinecke Library w Yale, reszta – wraz z archiwum zgromadzonym w mieszkaniu w Krakowie przy ulicy Bogusławskiego – od 2012 roku znajduje się w Bibliotece Narodowej. W zbiorach BN znajduje się ponad sto notatników pisarza z lat 1974–2003, rękopisy utworów poetyckich i esejów, listy od pisarzy, literaturoznawców, wydawców, liczący około 10 tysięcy księgozbiór, a także dokumenty osobiste, wizytówki, identyfikatory, Medal Noblowski. Ponadto pamiątki od czytelników i uczniów, takie jak krawat podarowany poecie przez studentów uniwersytetu w Berkley po przyznaniu mu Nagrody Nobla, czy przedmioty codziennego użytku, jak lupa którą posługiwał się pod koniec życia. Uwagę zwracają także wydruki komputerowe wierszy, składane coraz większą czcionką, gdy poeta cierpiał z powodu pogarszającego się wzroku. W BN przechowywane jest także archiwum młodszego brata pisarza Andrzeja Miłosza (1917–2002), dziennikarza, publicysty i dokumentalisty oraz tłumacza.