Polonica zagraniczne
Bibliografia „Polonica zagraniczne” jest członem uzupełniającym polskiej bibliografii narodowej. Dzięki informacjom pozyskanym z szerokiego spectrum źródeł zespół pracowników Biblioteki Narodowej tworzy bazę danych bibliograficznych, zawierającą możliwie najbardziej kompletne i aktualne informacje na temat obecności Polski, Polaków i kultury polskiej w światowej produkcji wydawniczej.
Funkcje „Poloniców zagranicznych”
- Bibliografia stanowi niezbędny element procesu gromadzenia, opracowywania, udostępniania i wieczystej archiwizacji materiałów bibliotecznych dotyczących Polski, a powstałych poza granicami kraju – zgodnie z obowiązkiem, jaki nakłada na Bibliotekę Narodową art. 17 ust. 1 lit. 1 Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. 1997 nr 85 poz. 539, z późn. zm.). Na podstawie aktualizowanej bazy „Poloniców zagranicznych” agendy BN odpowiedzialne za gromadzenie i uzupełnianie zbiorów wiedzą, jakie książki należy sprowadzić i włączyć do zbiorów.
- Bibliografia jest źródłem wiedzy dla naukowców, pracowników instytucji kultury, administracji publicznej, wydawnictw, studentów i wszystkich innych użytkowników. Mogą ją oni przeszukiwać samodzielnie bądź w przypadku trudniejszych zapytań zamówić bezpłatną kwerendę. Dzięki „Polonicom zagranicznym” wiedza o tym co, gdzie i jak pisze się o Polsce i Polakach jest zgromadzona w jednym miejscu i w przejrzystej formie.
BN rejestruje polonica zagraniczne od początku swego istnienia. Do 1969 roku polonica zagraniczne rejestrowane były, a potem także opracowywane jako oddzielna bibliografia w Zakładzie Bibliografii Retrospektywnej, w ramach Instytutu Bibliograficznego. W 1970 roku w ramach Zakładu zaczęła funkcjonować Pracownia Bieżącej Bibliografii Poloników Zagranicznych. Od 2011 roku Pracownia działała w Zakładzie Książki, który w 2015 r. został przekształcony w Zakład Katalogowania Dziedzinowego.
„Polonica zagraniczne” w ciągu swego istnienia dostępne były w różnej formie
- W latach 1928–1939 polonica ukazywały się jako „Wykaz Druków Polskich i Polski Dotyczących”, dodatek do „Urzędowego Wykazu Druków”.
- Bibliografia za lata 1939–1955 ukazała się w formie 5-tomowej publikacji zbiorczej – obecnie dostępna jest ona w formie pliku PDF.
- W latach 1956–2006 bibliografia ukazywała się w postaci drukowanych roczników – pobierz PDF.
- W latach 2007–2009 bibliografia ukazywała się w formie plików PDF.
- Od 2010 roku bibliografia nie ukazuje się w formie osobnej publikacji, lecz dostępna jest w katalogu BN.
Dobór i selekcja materiału
Bibliografia „Polonica zagraniczne” rejestruje wyłącznie wydawnictwa zwarte (książki, e-booki, audiobooki, nuty, mapy i ryciny), w tym artykuły z prac zbiorowych, wydane po 1939 roku, zgodnie z jednolitymi zasadami gromadzenia zbiorów przyjętymi w Załączniku nr 1 do zarządzenia nr 155/2018 Dyrektora Biblioteki Narodowej z dnia 24 grudnia 2018 r. Nie są rejestrowane czasopisma (z wyjątkiem nadbitek), dokumenty dźwiękowe i audiowizualne.
Polonica zagraniczne to publikacje wydane poza granicami Polski, spełniające przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:
- kryterium językowe: publikacja jest w całości lub znacznej części napisana lub opublikowana w języku polskim, także gdy jest przekładem (w całości lub w części) z języka polskiego, o ile jest on językiem oryginału
- kryterium treściowe: praca tematycznie dotyczy Polski i Polaków lub innych narodowości osiadłych i/lub działających w Polsce. Polonikami zagranicznymi są także prace dedykowane Polakom bądź adresowane do Polaków. W przypadku dzieł literackich sam fakt rozgrywania się akcji na terytorium Polski bądź obsadzenia Polaka w roli postaci literackiej nie jest wystarczającą przesłanką do uznania utworu za polonikum zagraniczne
- kryterium etniczne: publikacja, której twórcą jest osoba pochodzenia polskiego. Kluczowe znaczenia ma tu autoidentyfikacja autora (autorów). Jeśli jest ona niejasna, stosuje się dodatkowe wyróżniki, takie jak: związek rodziny twórcy bądź części jego życia z Polską, posługiwanie się przez twórcę językiem polskim, utrzymywanie przez twórcę kontaktu z Polską lub polskim środowiskiem emigracyjnym.
Dzieła potomków osób pochodzących z ziem polskich, zamieszkałych i tworzących lub publikujących poza granicami Polski spełniają kryterium etniczne jedynie wtedy, gdy autoidentyfikacja tych twórców jako Polaków jest pewna i udokumentowana. Do poloników zalicza się także dzieła osób urodzonych poza terytorium Polski, ale zamieszkałych i czynnych twórczo (zawodowo) na jej terenie.
W ramach prac nad polonikami zagranicznymi, powstały bibliografie specjalne:
- Literatura polska w przekładach
- Dzieła Jana Pawła II: bibliografia publikacji wydanych poza Polską
- „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza: bibliografia wydań polskich i obcojęzycznych
- Bibliografia przekładów Josepha Conrada.
Format i przepisy katalogowania
Dane są rejestrowane w formacie MARC 21. Alfabety niełacińskie zapisywane są zgodnie z przyjętymi normami.
W sprawie współpracy z BN w zakresie wyszukiwania i pozyskiwania poloników zagranicznych, uwag, wątpliwości i uzupełnień do naszej bazy, oraz kwerend polonicznych prosimy o kontakt na adres: polonica@bn.org.pl
Kontakt
Agata Kocot
tel. (22) 608 24 48
e-mail: a.kocot@bn.org.pl