Rękopisy Tadeusza Kijonki w darze dla Biblioteki Narodowej - Aktualności - Biblioteka Narodowa

Rękopisy Tadeusza Kijonki Rękopisy Tadeusza Kijonki

Jeden z czołowych poetów starszego pokolenia Tadeusz Kijonka przekazał w darze Bibliotece Narodowej dwa pakiety rękopisów swoich wierszy. Są między nimi manuskrypty utworów, które znalazły się w wydanej właśnie książce 44 sonety brynowskie.

Pełny tytuł tego zbioru Kijonki nosi tytuł 44 sonety brynowskie z obrazami Jerzego Dudy-Gracza. Każdemu wierszowi Kijonki towarzyszy bowiem reprodukcja obrazu Dudy-Gracza, wybranego z cyklu 313 obrazów, zatytułowanego Chopinowi, ukończonego przez malarza w roku 2003, czyli na rok przed śmiercią. Urodzony w 1941 Duda-Gracz oraz urodzony w 1936 Kijonka przez wiele lat pozostawali w przyjaźni, swoje życie rodzinne związali z Górnym Śląskiem.

Określenie „sonety brynowskie” poeta wziął od nazwy niegdysiejszej wsi, a dzisiaj dzielnicy Katowic – Brynów, w której ma swój dom. W tej samej dzielnicy znajduje się kopalnia „Wujek”. O tragedii, która rozegrała się w tej kopalni w grudniu 1981 roku, Kijonka napisał wiele wierszy, ogłoszonych w zbiorze Czas zamarły. Wiersze stanu wojennego (książka miała dwa wydania, w roku 1991 i 2011). Przekazane Bibliotece Narodowej rękopisy sonetów można podzielić na te pisane „na brudno” oraz przepisane „na czysto”. W ten sposób możemy porównać dwie różne wersje takich utworów, jak: Flotylla, Powrót czy W godzinie pytań. Do pierwszej redakcji tego ostatniego tekstu, autor dokleił karteczkę z adnotacją, że jest to pierwszy sonet z tego cyklu, jaki mu się napisał. Osobną uwagę zwraca Porto Heli sonet poświęcony pamięci zmarłego tragicznie przyjaciela Michała Sprusińskiego (1940–1981), poety, tłumacza, redaktora wydawnictwo Czytelnik. Tytuł wiersza to nazwa miejscowości w Grecji, w której Sprusiński zginął. Z uwagi zaś na to, że pisząc „sonety brynowskie” Tadeusz Kijonka zmagał się z ciężką chorobą, na rękopisach niektórych wierszy: Porto Heli, Samosąd czy W godzinie pytań znalazły się notatki, osobiste, w tym nazwiska i numery telefonów lekarzy, u których się leczył.

Oprócz rękopisów z tomu 44 sonety brynowskie, poeta podarował BN zestaw wierszy opatrzonych informacją „wiersze różne – drukowane”. Między nimi po dwie wersje – na pojedynczych kartach – utworów: Beduin, Bez odpowiedzi, Przebudzenie, a także spisany w trzech szpaltach na jednej stronie wiersz Talerz. Co ciekawe, wiersz Kostur opatrzony został nie tylko datą powstania: 29 XI 2007, ale nawet godziną: 4.20. Niektóre z tych utworów znalazły się w wydanym w roku ubiegłym reprezentatywnym wyborze poezji Tadeusza Kijonki Czas, miejsca i słowa.