Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2016–2020 uchwalony
We wtorek 6 października Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”, przedłożoną przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego. O jego szczegółach mówiły na dzisiejszej konferencji minister edukacji narodowej Joanna Kluzik-Rostkowska oraz prof. Małgorzata Omilanowska – minister kultury i dziedzictwa narodowego.
Zgodnie z Narodowym Programem Rozwoju Czytelnictwa w latach 2016–2020 na wykonanie zadań programu z budżetu państwa zostanie przeznaczone 435 mln zł (po 87 mln zł w każdym roku). Samorządy, które chcą wziąć w nim udział, będą musiały dołożyć wkład własny – 231 mln zł. W sumie będzie to ponad 660 mln zł.
Prof. Małgorzata Omilanowska – minister kultury i dziedzictwa narodowego zaznaczyła, że Program to zmiana ilościowa i jakościowa działań prowadzonych od kilku lat. – Po pierwsze – do tej pory nie dotyczyły one bibliotek szkolnych. Po drugie – opierały się na słabszej bazie finansowej i nie tak gwarantowanej, jak będzie się to teraz działo. W polskim systemie prawnym nie da się bardziej zagwarantować środków na realizację jakiegokolwiek wieloletniego programu niż przyjąć go uchwałą rządu, tak jak to się stało w przypadku Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa – dodała minister kultury.
Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa jest odpowiedzią na niski poziom czytelnictwa wśród Polaków. Z badań przeprowadzonych w 2014 r. przez Bibliotekę Narodową wynika, że jedynie 11 proc. dorosłych czytało książki (7 i więcej rocznie), a na dodatek odsetek czytelników maleje wraz z wiekiem. W 2014 r. aż 58,3 proc. Polaków nie przeczytało żadnej książki. Okazuje się, że dorośli sięgają po książki częściej, kiedy mają z nimi systematyczny kontakt od najmłodszych lat. Dlatego niezbędne jest promowanie i wspieranie rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży.
Przygotowany program tworzy warunki do rozwoju czytelnictwa, co oznacza większą dostępność książek, czasopism i multimediów. Każdy będzie mógł z nich skorzystać bezpłatnie. Do znacznej poprawy stanu czytelnictwa przyczyni się też rozwój bibliotek publicznych, szkolnych i pedagogicznych, jako lokalnych ośrodków życia społecznego, zapewniających dostęp do kultury i wiedzy. W praktyce działania programu mają zwiększyć zainteresowanie czytaniem książek, stworzyć więcej dostępnych bibliotek, które powinny mieć bardziej zróżnicowany księgozbiór, uzupełniany o nowości wydawnicze.
W ramach programu wyznaczono trzy priorytety:
– zakup nowości wydawniczych do bibliotek publicznych – prowadzony przez Bibliotekę Narodową w Warszawie (na ten cel przewidziano 135 mln zł z budżetu państwa w ciągu 5 lat).
Zasadniczym celem tego priorytetu jest uatrakcyjnienie zasobów bibliotek publicznych przez zwiększenie udziału nowości wydawniczych w ich zbiorach oraz wzrost dostępności książek, czasopism, multimediów, wydawnictw nutowych i kartograficznych.
- infrastruktura bibliotek 2016–2020 – prowadzony przez Instytut Książki w Krakowie (na ten cel przewidziano 150 mln zł z budżetu państwa w ciągu 5 lat)
- rozwijanie zainteresowań uczniów przez promowanie i wspieranie rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, w tym zakup nowości wydawniczych – operatorami priorytetu są wojewodowie i właściwi ministrowie (na ten cel zostanie przeznaczone 150 mln zł w okresie 5 lat).
Każdy uczeń powinien mieć łatwy dostęp do książek, które go zainteresują i zainspirują do sięgnięcia po kolejne pozycje, a w efekcie stworzą nawyk czytania i czerpania z tego satysfakcji. Dostęp do ciekawej lektury jest jednym z najskuteczniejszych sposobów rozwijania zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży, które będą kontynuowane w dorosłym życiu.
Popularyzowane będzie czytelnictwo wśród uczniów także w trakcie ferii letnich i zimowych, co powinno pogłębiać w nich nawyk czytania i podtrzymywać zainteresowanie tą aktywnością. Znaczenie czytania w gromadzeniu wiedzy, rozwoju samodzielnego myślenia i wyobraźni oraz kompetencji społecznych jest niepodważalne.
Obecnie jest już realizowany program „Książki naszych marzeń”, który zapewnia środki na zakup książek do bibliotek szkolnych w szkołach podstawowych. O pieniądze z tego programu wystąpiło ponad 10 tys. szkół podstawowych, a wartość wnioskowanego wsparcia wynosi ponad 16 mln zł.
Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa jest realizacją podpisanego w 2011 r. przez premiera i Obywateli Kultury Paktu dla Kultury.