Jan Andrzej Morsztyn
Jan Andrzej Morsztyn, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego baroku urodził się 395 lat temu w Raciborsku w okolicach Krakowa.
Odebrał staranne wykształcenie. Studiował na uniwersytecie w Lejdzie, jako dworzanin Lubomirskich podróżował po Włoszech i Francji. Był także dworzaninem króla Jana Kazimierza, z którego nadania posłował do Szwecji i do Wiednia, referendarzem koronnym oraz podskarbim wielkim koronnym. Zasłynął jako przeciwnik liberum veto i wolnej elekcji. Za panowania króla Jana III Sobieskiego, dążącego do sojuszu z Austrią, jak zwolennik orientacji profrancuskiej został oskarżony o zdradę stanu. Uciekł do Francji gdzie żył aż do śmierci 8 stycznia 1693 roku jako hrabia de Chateauvillain.
W historii literatury polskiej zapisał się jako popularyzator formy sonetu oraz wzorcowy przedstawiciel dworskiej poezji barokowej, zebranej w tomach Lutnia – z lat 1638–1660 i Kanikuła – powstałym w 1647 roku podczas pobytu na Ukrainie. Na ten pierwszy tom składają się utwory miłosne, epigramaty towarzyskie oraz listy poetyckie do krewnych, przyjaciół i protektorów, naśladownictwa Auzoniusza i Marcjalisa, na drugi zbiór składa się trzydzieści jeden wierszy, których motywem przewodnim jest Kanikuła, czyli gwiazda zwana Psem Niebieskim, wzniecająca ziemskie upały i miłosny żar w sercach. Pisząc te sielskie w tonacji i przepełnione erotyzmem wiersze, Morsztyn inspirował się Przemianami Owidiusza, Georgikami Wergiliusza a także madrygałami Giambattisty Marina, starszego o dobre pół wieku najznakomitszego twórcy włoskiego baroku.
Ponadto Morsztyn jest autorem tomów Fraszki (powstałego około 1645) oraz Pieśni (napisanych około 1658). Do jego ważnych osiągnięć literackich zalicza się również przekłady: komedii pasterskiej Amintas Tassa, Adone Marina oraz sztuki Corneille’a Cyd albo Roderyk, która w 1660 została wystawiona w Zamościu, a w 1662 w Warszawie wraz z prologiem skierowanym do Jana Kazimierza i jego żony Ludwiki Marii Gonzagi. Nie zależało mu na sławie poetyckiej. Miał nonszalancki stosunek do swoich utworów. Nie dążył do ich publikacji. Za życia nie ogłosił żadnego ze swoich utworów drukiem, chociaż krążyły w licznych odpisach, były czytane i cieszyły się popularnością. Wiele z jego utworów mylnie przypisywano innym autorom. Pionierską próbę uporządkowania jego twórczości podjął z końcem XIX wieku Edward Porębowicz.
W Bibliotece Narodowej znajdują się liczne odpisy utworów Jana Andrzeja Morsztyna z XVIII i XIX wieku, jak również odpisy sporządzone przez Stefana Henryka Rygiela (1887–1945), dyrektora bibliotek uniwersytetów Wileńskiego i Warszawskiego.