Arthur Friedheim - biografia
Pianista, dyrygent i kompozytor niemiecki, ur. 26 października 1859 r. w Sankt Petersburgu, zm.19 października 1932 r. w Nowym Jorku. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w ósmym roku życia u Carla Sieckego (ucznia Antoniego Rubinsteina). Po roku wystąpił publicznie, grając Koncert fortepianowy Es-dur Johna Fielda. Od 1873 r. uczył się przez cztery lata u Antoniego Rubinsteina. Konserwatywne metody nauczania spowodowały jednak pewne zagubienie u młodego artysty. Ponieważ interesował się on także filozofią, podjął studia na uniwersytecie w Petersburgu. Po studiach występował jako dyrygent orkiestr operowych i teatralnych w Niemczech. W 1878 r. zagrał przed Franciszkiem Lisztem, który uznał jego grę za chaotyczną. W l. 1880-1886 doskonalił warsztat pianistyczny pod kierunkiem kompozytora. Został przyjacielem i osobistym sekretarzem Liszta. Potem jako sławny wirtuoz wspaniałe interpretował i propagował przede wszystkim muzykę swego mistrza. Był podziwiany za niezrównaną technikę, klarowność frazy, piękny dźwięk i głęboką interpretację. Rosyjski wirtuoz Vladimir de Pachmann powiedział: „Friedheim jest bogiem wszystkich pianistów”. Pozostawił kilka nagrań płytowych z muzyką Chopina, m.in. akustyczne nagrania dokonane dla firmy Columbia Scherza b-moll op. 31 i Marche funèbre z Sonaty b-moll op. 35. W 1891 r. wyjechał do USA, gdzie do 1895 r. występował i uczył. Od 1899 r. koncertował w Europie. W 1910 r. wystąpił ponownie w USA oraz Meksyku. W 1911 r. uczestniczył w rocznicowych koncertach lisztowskich w Niemczech, na Węgrzech i w Ameryce. W 1913 r. odbył tournée po Kanadzie. W międzyczasie występował jako dyrygent, m.in. w l. 1908-1910 w Monachium oraz w USA, gdzie mieszkał od 1915 r. W l. 1895-1904 prowadził klasę fortepianu w Royal College of Music w Manchesterze, w l. 1900-1901 r. uczył też w Chicago Music College, a w 1921 r. został profesorem w L’Académie de musique de Toronto. Skomponował m.in. dwa koncerty fortepianowe, uwerturę koncertową i kilka oper. Jest twórcą licznych transkrypcji dzieł F. Liszta i edytorem utworów fortepianowych F. Chopina. Był uzdolnionym pisarzem i współpracował z wieloma periodykami. Jego psychologiczne studium poświęcone F. Lisztowi zostało opublikowane w wydanych pośmiertnie wspomnieniach Life and Liszt (1961). Do jego uczniów należeli m.in. Rildia Bee Cliburn, Van Cliburn, Colin McPhee.
Zobacz także
