Ferruccio Busoni - biografia
Pianista i kompozytor włoski, ur. 1 kwietnia 1866 r. w Empoli (k. Florencji), zm. 27 lipca 1924 r. w Berlinie. Pierwsze lekcje muzyki pobierał u rodziców, matki Anny Weiss, pianistki niemieckiego pochodzenia i ojca Ferdynanda, klarnecisty. W l. 1871-1878 mieszkał w Trieście. W wieku siedmiu lat wystąpił publicznie i rozpoczął karierę „cudownego dziecka” (mając dziewięć lat grał Koncert fortepianowy c-moll KV 491 Mozarta). Przez dwa lata uczył się w Konserwatorium Wiedeńskim. Po występach w Wiedniu w 1876 r. został pozytywnie oceniony przez znanego pisarza i krytyka muzycznego, Edwarda Hanslicka. W tym czasie pobierał lekcje kompozycji u Johannesa Haberta i Karolyego Goldmarka. W 1878 r. zamieszkał z w Grazu, gdzie w l. 1880-1881 kontynuował edukację u kompozytora Wilhelma Mayera (pseud. W. A. Rémy). Międzynarodową karierę pianistyczną rozpoczął w 1882 r. od koncertów we Włoszech. Po występach w Bolonii został przyjęty do tamtejszej Accademia Filarmonica, otrzymał też dyplom kompozytora. Występował w Europie (m.in. w Hiszpanii, Anglii, Skandynawii) i USA. W 1911 r. wziął udział w koncertach poświęconych F. Lisztowi (w stulecie urodzin kompozytora).W 1912 r. odbył tournée po Włoszech. Do 1914 r. kilkakrotnie koncertował w Rosji i Polsce. Ostatni jego publiczny recital odbył się w maju 1922 r. w Berlinie. Był zaliczany do najwybitniejszych pianistów. Posiadał nadzwyczajną technikę gry, która służyła mu do ukazania własnej koncepcji utworu, jego formy i konstrukcji. Wykonania Busoniego ujawniały przewagę intelektu nad emocjami, co odróżniało je od ówczesnych interpretacji romantycznych. Podobnie jak Franciszek Liszt, którego bardzo cenił, potrafił wykorzystać możliwości instrumentu do wydobycia odpowiedniej barwy dźwięku i wszystkich odcieni dynamicznych. W repertuarze artysty dominowały kompozycje Bacha, Mozarta, Beethovena i Liszta. Utwory Chopina w jego wykonaniu utrwalono już w 1905 r. na rolkach pianolowych Welte Mignon (Preludium Des-dur op. 28 nr 15) oraz na płytach Columbii (Etiuda e-moll op. 25 nr 5, Nokturn Fis-dur op. 15 nr 2, Preludium A-dur op. 28 nr 7, Etiuda Ges-dur op. 25 nr 9), wydanych ok. 1920 i 1924 r. W l. 1902-1909 jako dyrygent Berlińskiej Orkiestry Symfonicznej zrealizował cykl koncertów promujących muzykę współczesną (Bartok, Debussy, Delius, Elgar, d’Indy, Magnard, Nielsen, Sibelius, Ysaÿe). Komponował od 1880 r. Wśród jego dzieł znajdują się utwory fortepianowe (w tym transkrypcje dzieł Bacha, Mozarta, Liszta) oraz kameralne, orkiestrowe, pieśni i opery. Busoni opracował nowy teoretyczny system dźwiękowy (skale z podziałem całego tonu na trzy i sześć części) oraz nową enharmoniczną notację muzyczną. Bardzo interesował się nowoczesnymi możliwościami generowania dźwięku (w 1907 r. poznał telharmonium T. Cahilla).Wydał m.in. prace: Entwurf einer neuen Ästhetik der Tonkunst (1907) i Von der Einheit der Musik (1922). Działalność pedagogiczną rozpoczął w 1888 r. w konserwatorium w Helsinkach. W 1890 r., po zdobyciu nagrody na I Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Antona Rubinteina w Petersburgu (za Konzertstück na fortepian i orkiestrę op. 31a), objął klasę fortepianu w konserwatorium w Moskwie (l. 1890-1891). W l. 1891-1894 przebywał w USA, gdzie uczył w New England Conservatory w Bostonie. W 1894 r. wrócił do Europy i zamieszkał w Berlinie. W l. 1901-1902 prowadził kursy mistrzowskie w konserwatorium w Weimarze, l. 1907-1908 w Wiedniu, l. 1910-1913 w Bazylei. W 1913 r. objął stanowisko dyrektora Liceo Musicale w Bolonii. W 1915 r., po kilkumiesięcznym pobycie w USA, zamieszkał w Zurychu, gdzie między innymi działał jako pedagog. W 1920 r. powrócił do Berlina, gdzie prowadził mistrzowską klasę kompozycji w Akademie der Künste. Do jego uczniów należeli m. in. pianiści: Hryhory Beklemiszew, Aleksander Brailowski, Louis Closson, Percy Grainger, Louis Grünberg, Leo Kestenberg, Dimitri Mitropoulos, Leo Sirota, Edward Steuermann, Egon Petri, Michael von Zadora, z pianistów polskich Mieczysław Münz i Józef Turczyński. Miał także wielu uczniów-kompozytorów. W uznaniu zasług został uhonorowany francuskim Orderem Legii Honorowej, doktoratem h.c. uniwersytetu w Zurychu (1920), tytułem Commendatore della Corona d’Italia (1922).
Zobacz także
