Jelena Bekman-Szczerbina - biografia
Pianistka rosyjska (z d. Kamiencewa), ur. 12 stycznia 1882 r. w Moskwie, zm. 30 września 1951 r. tamże. Z muzyką zetknęła się w domu ciotki Jelizawiety Szczerbiny, gdzie przebywała od niemowlęctwa po śmierci matki (nazwisko Bekman nosiła po mężu). Lekcje gry na fortepianie rozpoczęła w 1888 r. u Walentiny Zograf, studentki konserwatorium, od jesieni 1888 r. kontynuowała u Mikołaja Zwieriewa, następnie w jego klasie w Konserwatorium Moskiewskim. Od 1893 r. uczyła się u Pawła Pabsta, a od 1897 r. u Wasyla Safonowa. Konserwatorium ukończyła ze złotym medalem w 1899 r. W styczniu 1900 r. wystąpiła publicznie w Trio B-dur Schuberta podczas koncertu Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Występowała jako solistka (od 1902 r.) i kameralistka (m.in. z Abramem Jampolskim, Gregorem Piatigorskim i z Kwartetem im. Beethovena). W jej repertuarze znajdowały się utwory kompozytorów od XIII do XIX w. (A. de la Halle, Caccini, Lully, Boccherini, Scarlatti, Purcell, Grétry, Händel, Bach, Mozart, Beethoven, Schubert, Chopin, Schumann, Liszt, Saint-Saëns, Brahms, Franck, Fauré, Musorgski, Czajkowski, Rimski-Korsakow i in.). Popularyzowała również muzykę fortepianową XX w., którą się żywo interesowała. W latach 1912-1921 była w Moskwie pierwszą wykonawczynią utworów Skriabina, Debussy’ego, Ravela, Rogera-Ducasse’a, de Séveraca i Albeniza. Występowała podczas licznych koncertów w Moskwie i na terenie całego kraju. Od 1924 r. była solistką koncertów radiowych. Posiadała bardzo dobry słuch i wyjątkową pamięć muzyczną. Jej interpretacje cechowało połączenie intelektu, liryzmu i wirtuozowskiej techniki. Muzykolog Aleksander D. Aleksiejew tak pisał o grze pianistki: „Jej artystycznej naturze jest całkowicie obce dążenie do popisu, do tego, aby zabłysnąć mistrzostwem zamiast sztuki. Wykonanie Bekman-Szczerbiny jest przejrzyste, naturalne, doskonale zmierzające do ogarnięcia formy […]. Szczególnie dobrze udają się artystce utwory o charakterze jasnym, lirycznym, skomponowane w tonach przezroczystych, >>akwarelowych<<”. Zajmowała się także pracą pedagogiczną. Już w 1894 r. udzielała prywatnych lekcji gry na fortepianie. Od 1908 r. uczyła w Szkole Muzycznej Gniesinych. W l. 1912-1918 kierowała własną szkołą gry fortepianowej. Następnie była pedagogiem w Szkole Muzycznej im. Aleksandra Skriabina, by z powrotem wrócić do szkoły Gniesinych, gdzie z przerwami pracowała dwadzieścia pięć lat. W l. 1921-1930 w Konserwatorium Moskiewskim prowadziła również seminarium współczesnej muzyki francuskiej. Od połowy lat trzydziestych do 1941 r. wykładała w Centralnym Zaocznym Instytucie Muzyczno-Pedagogicznym. W czasie II wojny światowej przebywała przez pewien czas poza Moskwą, grała m.in. dla żołnierzy, prowadziła koncerty w szkołach muzycznych, w Kazaniu występowała w filharmonii i rozgłośni radiowej. Jubileuszowy i ostatni publiczny występ pianistki odbył się 26 listopada 1950 r. Wykonała m.in. utwory Skriabina i Chopina (Wariacje B-dur op. 2, Koncert f-moll). Jej nagrania opublikował Aprelevskij zavod. Wydała własne utwory fortepianowe dla dzieci. Napisała Moi wospominanija (pierwsze wydanie w 1962 r.).
Zobacz także
