Wszystkie obiekty biblioteczne podlegają procesowi naturalnego starzenia, którego tempo i sposób przebiegu zależy od rodzaju użytych materiałów. Ponadto ulegają one:
- zniszczeniom mechanicznym spowodowanym częstym lub nieostrożnym użytkowaniem
- zniszczeniom spowodowanym złymi warunkami przechowywania:
- niewłaściwa konstrukcja, położenie budynku oraz jego wyposażenie
- niestabilne warunki klimatyczne (temperatura i wilgotność powietrza)
- nieodpowiednie oświetlenie
- zanieczyszczenie powietrza
- brak opakowań ochronnych lub stosowanie opakowań niewłaściwych
- zniszczeniom spowodowanym czynnikami biologicznymi:
- mikrobiologiczny rozkład materiałów bibliotecznych
- owady
- gryzonie
- zniszczeniom spowodowanym przez katastrofy.
Obiekty bardzo zniszczone, których stan zachowania uniemożliwia korzystanie z nich, a destrukcja obiektu pogłębia się, poddawane są zabiegom konserwatorsko-restauratorskim. W dziedzinie tej w ostatnich latach ukształtowały się dwa kierunki działania:
- konserwacja tradycyjna, traktująca indywidualnie każdy obiekt biblioteczny poddawany zabiegom restauratorskim
- konserwacja masowa, której celem jest ratowanie ogromnych ilości zbiorów XIX- i XX-wiecznych wyprodukowanych na nietrwałym tzw. kwaśnym papierze.
Tradycyjną konserwacją objęte są zabytkowe obiekty ze zbiorów specjalnych BN oraz cymelia. Prace restauratorskie poprzedzane są wnikliwą analizą zabytku, jego budowy i stanu zachowania oraz badaniami mikrobiologicznymi i fizykochemicznymi. Badania mają na celu identyfikację użytych materiałów i określenie stopnia ich degradacji, a także techniki wykonania. Indywidualnie do każdego przyjmowanego do konserwacji obiektu opracowywana jest dokumentacja opisowa i fotograficzna oraz program badań i zabiegów konserwatorskich. W Bibliotece Narodowej ostatnio coraz częściej stosowana jest tzw. restauracja zachowawcza, której celem jest przede wszystkim zabezpieczenie zabytkowego obiektu przed dalszą destrukcją i wzmocnienie jego struktury. Rekonstrukcja brakujących fragmentów ograniczana jest raczej do niezbędnego minimum.
Zbiory XIX i XX-wieczne stanowią przeważającą część zasobu Biblioteki Narodowej. Wprowadzenie w XIX wieku do masy papierowej takich produktów, jak klej żywiczny i siarczan glinowy oraz ścier drzewny, spowodowało, że papier był kwaśny już w chwili jego produkowania, a z upływem lat stawał się coraz bardziej kruchy. Ze względu na właściwości fizyko-chemiczne, papiery te są wrażliwsze na wszystkie zewnętrzne zagrożenia. Liczba zbiorów XIX i XX-wiecznych zagrożonych zniszczeniem jest zbyt wielka do uratowania ich metodami konserwacji tradycyjnej. Ratunek zbiorom może zapewnić jedynie konserwacja masowa, której głównym celem jest odkwaszenie papieru.